Những ḍng phơi phới, người
thơ yêu không mệt mỏi
bao nhiêu
hạt tuyết trong ḍng tuyết ?
tuyết
trắng trời kia có mấy ḍng ?
khí lạnh
khởi từ tinh thể tuyết
có buốt
bằng thơ chết trong ḷng ?
thơ đă tắt
rồi thơ đă chết ?
Những câu hỏi !
Những câu hỏi trong khi thi nhân nằm
bệnh năm Nhâm Ngọ. Đây là một trong đôi ba bài
thơ nhiều dấu hỏi, đậm màu hoang mang
nhất của Luân Hoán. Bài cuối trong tập thơ
mới nhất ra mắt năm 2002. Sông núi cùng
người thơm ngát thơ. Khiến
người đọc quen (tôi) ngẩn ngơ bồi
hồi khi khép tờ thơ cuối. Những lần khác,
nghĩa là sau mỗi lần đọc một bài thơ
anh, đều là cảm giác vương vấn dễ
chịu, tổng số của bâng khuâng, một chút
buồn buồn, một cái lắc đầu, một tí
tặc lưỡi, một tị hân hoan, một nụ
cười. Như khi nhận được thư nhà. Có
được tin chờ đợi, th́ an tâm. Biết
đời sống sẽ tiếp tục, và thi nhân cũng
vẫn ḷng ta vừa mới
bóc ra. hoá ra chỉ có đôi ba sợi t́nh… thơ tôi là
những rong bèo. chân không chấm đất hồn theo mây
hồng. thơ tôi là những nhánh sông. chia xa chẳng
trở lại ḍng cội xưa. thơ tôi là những
đọt mưa. trồng trên mái đất sầu vừa
bám dây. Dù người thơ hơn một lần
quả quyết đôi điều tưởng như
rất mâu thuẫn : dù vẫn c̣n làm thơ. nhưng
quả t́nh chán sống. dù thơ đă quá rỗng…nhưng
bạn bè hay người đọc trung thành biết
rằng người thơ này sẽ lại gượng
dậy, như bao lần trước đó v́ cuộc
sống tiếp tục, mặc kệ những hệ
luỵ : lâu nay quen phận ngồi tù. quản ngục là
vợ, cai tù là con. hệ luỵ mà đời vẫn
đáng sống v́ chúa ngục với cai tù ấy, coi
vậy mà không phải vậy, khi tên tù nửa đêm
thức giấc phải nh́n nhận, thú nhận một
sự thật rất khác (dẫu) đề huề
vợ đẹp với con ngoan…sáu mươi năm, tôi
vẫn tôi. câu thơ chưa trải đă đầy bóng
em. Người bạn đọc thơ mỉm cười
thích thú, lắc đâu tự nhủ đây đúng là syndrome
Stockholm, rồi gật gù thông hiểu nỗi ḷng thi
nhân : ơ ḱa mùa xuân đang sang. bài thơ chúc bạn hoàn
toàn vu vơ…v́ cuộc sống cũng như
người t́nh : trời
nắng tiếp trời mưa. mùa xuân qua mùa hạ.
quẩn bên nhau bốn mùa. vẫn hoài hoài mới lạ.
V́ : cuộc đời là đám bạn chơi. chết
sống vẫn đợi nhau. đám quỉ ấy,
thằng nào coi cũng ngộ. ḷng như sông đời
phưng phức văn thơ…
Có lẽ tôi bồi hồi vương
vấn măi như hạt bụi vu vơ bám hoài chỉ
v́ sợ rằng bài thơ ấy thật sự là bài
thơ cuối ?
...có buốt
bằng thơ chết trong ḷng ?
thơ đă
tắt rồi thơ đă chết ?
máu chừng
chảy vội để lạc thơ
ta nghe đâu
đó trong da thịt
khởi
kết ṿng hoa dựng nấm mồ
chỉ v́ những câu hỏi
cuối của giờ phút ( tưởng là ? ) cuối ?.
Tưởng hay không tưởng, bài thơ khép lại
ấy đă làm vẩn lên một thoáng ngậm ngùi nhẹ
nhàng rồi trầm lắng. Và tôi cứ đọc
lại, suy gẫm, so sánh, với hi vọng ḿnh đă
tự để dễ dàng lôi cuốn v́ ấn
tượng thứ nhất, v́ những dấu hỏi
dồn dập. V́ tập thơ chấm dứt chỗ này.
Thật ra trước giờ Luân Hoán
vẫn hỏi. Từ lâu lắm, lâu như chuyện
trăm năm cũ, lúc trái tim thi sĩ vừa nở hoa
t́nh, lúc "chàng" hỏi nhưng chưa thật sự
đặt câu hỏi, những câu hỏi vu vơ v́ trái tim
choáng ngợp trước đời sống vừa mở
ra :
đố
ai biết tôi bây giờ mấy tuổi. đang nghĩ ǵ và
đang ao ước ra sao. đời thân mật rủ rê tôi trở
lại. sống b́nh thường như điệu ca dao.
Tôi quen anh lần đầu tiên qua những
câu thơ nói trên, h́nh như từ một ngày nhớ nhà ghê
gớm, từ một trang đọc lại của tờ
Bách Khoa cũ đă sậm vàng và cong queo sờn góc ; lẩn
thẩn tự hỏi người thơ và giấc mơ
ấy bây giờ ra sao.
Bẵng đi lâu lắm, hơn chục
năm sau, được cùng nhau gặp gỡ tṛ
chuyện, gặp thi nhân và nàng thơ, và vài người
bạn thân của anh, những người "
chẳng tột cùng hiển hách. thiếu lưu manh,
thủ đoạn, có hơi khờ ". Những
lần gặp gỡ trong chuyến đi Gia Nă Đại
năm ấy, gặp những người đă viết
những ḍng thơ văn tôi đă đọc, đă yêu
thích, chúng tôi như đă biết nhau từ đời
kiếp nào. Trong chuyến đi đó tôi hai lần bị
công an cảnh sát rượt đuổi, không phải v́
tội ngưu tầm ngưu, mă tầm mă như đă
bị gán ghép thô bạo vài năm sau đó tại Sài G̣n, mà
chỉ v́ lái xe quá tốc độ và vượt đèn
đỏ. Y hệt như lần nào trên xa lộ California.
Trên những nơi chốn êm đêm có bạn bè và thân nhân,
có những người can đảm bắt đầu
lại cuộc đời ḿnh.
Mắt mũi lèm nhèm v́ trái tim phơi
phới. Ḍm đỏ ra xanh và miles ra kilomètres. Mà thích thú
chưa, lần nào, các hung thần xa lộ luôn luôn xa
lạ, nghiêm trang, vô cùng khe khắc ấy- v́ chẳng
biết cười và không bao giờ muốn làm bạn hay
đầy tớ dân - đều nh́n thấy dễ dàng và
tha thứ cái phơi phới vô độ lượng
dại dột (và nguy hiểm!) khi thấy tôi xấu hổ
ấp úng biện bạch đôi câu bất thành cú.
Kể từ đó tôi siêng năng theo dơi,
biết tin anh hơi " bị nhiều".
Và không c̣n lẩn thẩn nữa, tôi hân hoan
theo bước người tự xưng
chưa điên nhưng có hơi
khùng. hỡi tên Luân Hoán vô cùng lố lăng.
… ham chơi lười biếng nói
năng vụng về…nằm ngồi đi đứng
cặp kè với thơ.
lâu ngày
lâm bệnh ngẩn ngơ...
chắc ta c̣n vô dụng. hơn cả Trần Tế
Xương
Chỉ lố lăng, vụng về, vô
dụng, lè phè thôi sao ? không, anh khoe :
c̣n cùng chung loại máu ba
mươi lăm nữa [với Nguyễn Đông
Giang]. (…)
ngắt
ra một chút đời mê gái. đă đủ
ươm nồng mấy luống thơ.
Nhờ bạn bè Luân Hoán, tôi được
đọc những bài thơ cũ thật cũ,
trước cả trang báo Bách Khoa thuở nào, rồi tôi
thấy anh trong những bài thơ mới thật mới,
và anh, vẫn không ngừng hỏi han, hoang mang, buồn vui,
lên xuống với đường trường cuộc
đời dù biết :
đi hoài không đến,
không nơi đến. ta lạc dần ta mỗi trạm
dừng.
Tôi nghe lời anh dụ ( vợ ?) :
đừng tin vần điệu
lèm nhèm. hăy vào cho đúng trái tim của chàng.
Sợ ǵ mà không vào ! bởi v́ thi sĩ cam
đoan :
trái tim như nắm
tay mà rộng … trái tim co thắt không đều nhịp. là
nở bừng ra những búp thơ … Trái tim thưa thốt
lời chân thật. thơm át mùi hương của lá hoa.
yêu hoài không mất phân
vốn nào. trái tim có lớn là bao.
Tôi biết rồi : Trái tim
bán ruộng lấy tiền in thơ !
Hơn ba mươi năm
trước, tôi biết anh thờ thẩn chất vấn,
lúc dẫn lính đi hành quân :
khi anh bây [ bấy] giờ là tên lính mù. chỉ huy
một trung đội điếc : (…) cả bọn anh
rồi sẽ hi sinh, cả đồng bào ta rồi sẽ
hi sinh, ôi mục tiêu, mày là cái ǵ hỡi ? có phải là miếng
ăn ? có phải là lá cờ tự do nào treo đó ?
hoặc khi người ta (hay anh ? về
phép) vô xóm « thăm
em » :
gặp em ở
hẻm Hoà Hưng, đang " đi " ta bỗng
lừng khừng muốn thôi. sợ em lây cái bụi
đời ?
Những câu hỏi siêu thực trong một
cuộc chiến quá có thật và vài năm sau đó một
trận hoà b́nh không thể hiện thực hơn khi nhà
thơ quảy gánh làm ông ngụy bán ve chai :
vừa đi vừa rống ớ ve chai (…) lưng c̣ng áo rách phơi xương sống. mê nón bung vành bay phất phơ (…)
tuy vẫn hào hoa :
ta sẽ cười
vui với trẻ con. da nhăn bụng ỏng ngẩn
ngơ buồn. cho em bao thuốc làm giấy vụn. phân
lượng nào cân được mến thương ?
nhưng xót xa cho những em bé là " cháu
ngoan" khác, ghê gớm hay b́nh
thường :
tuổi em chừng
mười bốn. hay sắp tṛn mười ba. cớ sao
ai cũng sợ. thấy em lo tránh xa ?
…mười lăm
năm bới tóc. đời con gái mấy ngày ?
phải không Lê Vĩnh Thọ; đừng
giấu Nguyễn Đông Giang. trả lời đi Vĩnh
Điện. đời qua mấy trại giam ?
Đó là thuở :
quê ta chừ khỏi
chê. mỗi đêm mỗi buổi họp. mổ xẻ
từng bữa ăn. lắng nghe từng hơi ngáp.
Đó là khi :
rồi th́ cách mạng
bắt. một hai bảo tôi khai. tôi khai hoài khai măi. tôi khai
măi khai hoài. lí lịch tôi từ đó. đâm ra thành
truyện dài.
Đó là một phen hoà b́nh với :
tiếng síp lê
tiếng đạn bắn ngang trời. trước dăy
lầu một bà già đứng chửi. vài chục áo vàng
rối rít lăng xăng. bọn tự vệ cánh tay choàng
giẻ đỏ. ùa vào nhà mang đồ đạc ra quăng.
trên hè phố đống nồi niêu soong chảo.
Một cảnh xă hội quá
đỗi hiện thực, " nhân dân" đuổi gia
chủ lên vùng kinh tế mới ? '' Đầy tớ nhân dân''
đánh tư sản mại bản ? Ôi, những bà già
nước Việt chỉ biết (luôn luôn) khóc và (đôi
khi) chửi, rồi (luôn luôn) tha thứ và quên đi ! Cho nên
mấy bà đă phải đành cứ quên, khóc, chửi dài
dài. Xă hội sẽ lột xác ngày nào mấy bà biết
tự động xuống đường cương
quyết đ̣i trả những nợ nần người
ta đă ngang nhiên vay mượn như những bà mẹ
Chili thời Pinochet, những " bà điên" Á Căn
Đ́nh thời độc tài quân phiệt, những bà mẹ
Nga thời chiếm đóng Afghanistan…như những bà
mẹ, những phụ nữ biết ḿnh có quyền
sống, thứ quyền cơ bản của con
người, không cứ là nam hay nữ.
Đó, một thời đau
đớn khác:
đă
mất tiêu rồi, những dối gian. ngồi thiền
ngay giữa sở công an (…)
đă mất tiêu rồi, những hổ ngươi.
đứng trân đời ngó. thú hay người ? đă
mất tiêu rồi, những đớn đau. đi hoài
không đến. đến nơi đâu? (…) thằng nào
cũng bạc tóc râu. đứa nào cũng mộng ghe tàu
trốn đi.
Mơ đi, mà đi xong,
lại mơ về. Không thể nói, không thể phản
kháng mà cũng không thể giải toả uất ức
bằng nước mắt, chỉ c̣n lại ước
mơ. T́m về một nơi chốn khác. Bỏ đi.
Trốn đi. Qua hết cơn hơi thở nặng
nề Việt Nam. Qua xuân Sài G̣n 1984. Ngó con
đường, ngó hàng cây. Chào, gởi Hội An, Liêm
Lạc Hoà Đa, chào Đà Nẵng. Sau khi tập làm
người khách lạ của quê hương và rồi
vài năm sau ngơ ngác cơi người, cơi của
người ta, người xa lạ, người khác và
lại nhớ về Đà Nẵng, nhớ về Sài G̣n,
nhớ bạn bè. Co tay vét một vốc ḷng. vải
quanh, tạ ngọn gió ṿng vo bay….đến đây
gửi chút nhớ thương. hương tàn khói có
nhớ đường hồi hương. Đời
sống mới mà vẫn đầy tràn những giấc
mơ và câu hỏi.
hỡi con sáo sang sông
từ dạo ấy, có lần nào về Ái Nghĩa thăm
hoa, dốc cây số 15 người có thấy, một cái ǵ
? không lẽ trái tim ta ?
A, trái tim thừa của thi sĩ nguỵ
dạo thua trận : hôm nay học làm người. xin chân
thành đăng kí : chúng tôi thừa trái tim. trái tim
thừa của thi sĩ say t́nh : tiếc rằng chỉ
một trái tim. viết hoài không hết bệnh ghiền yêu
em…
quê hương nhắm mắt như sờ
được. sao vẫn buồn xo đến thế này
?
Những câu hỏi không hẳn là câu hỏi.
năm ngàn một lít
xăng pha nước. pha cả máu người đă
rẻ chưa ?
Hỏi khi hoa nắng nở bừng trên
đất nước mới, khi anh gặp lại bạn
bè, khi anh đi t́m việc, ngồi bên hè phố xa lạ,
ngắm những tóc vàng sợi nhỏ. Trái tim thi nhân mở
ra, đón nhận, lại vui, lại buồn. Rất con
người, rất cuộc đời. Canada mưa khi
không c̣n nắng, tuyết, anh vẫn hỏi :
mưa suốt ngày đêm,
suốt mùa đông. chị đang đúc bánh xèo phải
không ?
mưa suốt ngày đêm, suốt
mùa đông. nhà ḿnh có dột chỗ nào không ?
...mỗi lần
chị nói bị em la. đă quen ăn hiếp chị
từ bé. có hiểu em thương chị nhất nhà ?
mưa suốt ngày đêm, suốt mùa đông. mưa xuyên
đầu núi, lún mặt sông. mưa từ Đà Nẵng qua
Bắc Mĩ. mưa phất phơ bay mưa lưu vong...
cũng
hồn đây với xác này. sao chưa trả hết
đắng cay nợ đời,
c̣n ǵ ǵ
nữa mai sau, trốn quê nhà. biết trốn đâu
kiếp người …
Không từ
đất sao phải về với đất ?
Những câu hỏi khiến
bạn bè mỉm cười.
Ôi những câu hỏi liên miên,
siêu linh, hiện thực, những câu hỏi đớn dau,
t́nh tự, những câu hỏi khơi khơi không cần
trả lời, những câu hỏi biết lá mấy cây,
biết sông mấy khúc, những câu hỏi đương
sự giải đáp ngay, có câu hỏi tất cả
bạn bè và người đọc trung thành với thơ
anh trả lời được ví như ta
được thành ta nữa, thơ thẩn một
đời lại thẩn thơ. bài thơ mai mốt ra sao
nhỉ. có đỡ xót xa hơn bây giờ ? là cái chắc. Phải là cái chắc. Khi
nụ cười trở lại, khi xuân về, tôi mỉm
cười " thấy " anh nghêu ngao giữa ḷng
Montréal, ngắm nắng, như thấy tôi, như bao nhiêu
người khác, thức dậy sau cơn đông miên, tôi
thấy anh đưa con đi học, thấy anh cảm
động xôn xao lúc bắt gặp giọt nước
mắt con gái hôm về nhà chồng, thấy anh trở
về ngôi trường cũ, gọi tên từng bạn
xưa, nhắc nhở những cuộc t́nh thoáng
nhẹ vốn h́nh như. lấp lánh măi trong từng giây
ngoái lại. Thấy anh đi làm cu li ở
đường Iberville, thấy anh
ngồi trên băi cỏ ở vườn Olympique,
nhổ râu mà nghe ḿnh vẫn phong lưu, tuy …lỡ vận,
ngắm những người đẹp phơi đời
trên cỏ xanh mà tưởng ḿnh chiêm bao,
như thuở nhỏ đưa trâu ra đồng. Thấy
anh nhắc bạn, thương nhớ mẹ cha, nâng niu
những dấu vết đầu đời, nh́n thấy
anh rầu rĩ phờ râu lấp măi gốc sầu vẫn
xanh, trốn trong ảo ảnh, nh́n ảo ảnh...anh quanh quẩn trong jardin botanique
vuốt mặt lạnh tưởng tuyết. té ra lệ, ô hay, anh xem xuân ở Complexe
Desjardins, lại nhậu ở quán Bonsai,
qua cầu Champlain, bát phố Sainte Catherine, nhặt lá phong
rơi trong rừng thu La Chute đọc trên gân lá
trăm lời vu vơ, tôi mừng anh đă thật thà, sôi
nổi được
cười được nói được than thở.
không thể không yêu được xứ này…chào hết muôn
loài, chào cả ta. ba năm được
ở Canada, tôi
mỉm cười khi thấy anh hỏi, trả lời
rất hiên ngang, rất thiền và triết gia :
lấy ǵ đo thử thành hay bại. và sẽ làm chi
nếu bại ? thành ? rồi trở
lại b́nh thường, an phận : tôi đà chán
ngấy cái tôi. chỉ
thương cái xác lui cui thở dài...phải chăng
chớm nở mầm vong bản. nhục nước phai
v́ bă vinh hoa. ?
Vậy th́ tại sao bài thơ
nằm bệnh lại khiến tôi sững sờ ? Có
thể v́ đă lỡ trộm nghĩ rằng anh thật
sự cận kề cái chết ? Nhưng nào phải đây
là lần đầu tiên bệnh hoạn, hư vô về
trong thơ anh, hay lần đầu tiên anh đối
diện với nó. jewish general hospital đă vô bốn
bịch nước biển. ôm ống respirex...
…bắt
đầu đă mấy năm nay. tôi xem tôi thoát kiếp này
ra sao. ví như ta chết từ năm ngoái…luân hồi kiếp
kiếp ta thay đổi. thành cỏ hoa chim cá hay ai ?
Năm ngoái này, cách đây
khoảng 15 năm, là điều thắc mắc thoáng qua và
có dáng vẻ kiểu cách ước lệ và thiếu tin
tưởng, v́ sức sống và đời sống
chưa đến lúc phải chịu thua cái chết cho dù
hoàn cảnh mới khi ấy cho thấy anh, một lần
nữa, đang ở tận cùng tuyệt vọng :
muốn
chết mà sợ chết. ngồi ngó bốn bức
tường. sợ chết mà muốn chết. tâm ta
hết b́nh thường…hạnh phúc ta t́m thấy. bây
giờ là nấm mồ. ngại thay ḥm quá đắt.
trả góp đến bao giờ ?.
May quá, cái chi tiết hiện
thực đột xuất quá hiện thực và hiện
sinh này khiến chàng thi sĩ lồm cồm ḅ dậy, vung
tay xua đi mọi bi quan và đem lại nụ cười
; tuy ngậm ngùi nhưng vẫn là nụ cười. Tôi
thấy, tôi vẫn thấy niềm lạc quan yêu
đời tươm ra từ trái tim nhân hậu trải dài
trên những bài thơ. Cách nào giải thích những xao
động trong tôi ?
đời
lỡ sống với những tṛ vô ích.
làm chi hơn
khi ḍng máu đầy thơ ?
trang chữ
viết đâu để dùng đắp mặt.
giọt
bụi ta đọng được giữa hư vô ?
Như một tính sổ
cuối cuộc hành tŕnh. Như một ngoảnh nh́n,
rồi lặng người tự hỏi đâu rồi
hơi hướng bước chân qua.
Mà, vài năm trước đó
thôi, anh cam đoan :
tay mở ḷng
trống không....tôi xưa chừ vẫn vậy. thân
thiết dấu trong ḷng. vài nhánh buồn vừa đủ.
cho đời t́nh trổ bông....Gịng thơ xưa chẳng
mỏi. hồn nhiên sống như sông. đời thơ
thanh thản cơng. đời tôi dạo ṿng ṿng.
Nhưng, đâu phải lần
đầu tính sổ !
một
đời tôi sống với. một đời tôi
sống theo. những cuộc t́nh gió thoảng. những
cuộc t́nh trong veo…Ta thẹn làm người tự do
viễn xứ. ngó lại đời ḿnh trùng điệp
số không.
Đâu phải lần đầu
chiến sĩ đối diện với một màn đánh
trong trận đời hăo huyền phù phiếm, mà đ̣i
t́m cho ra vết thương cùng chiến lợi phẩm ? :
có lẽ vào buổi sáng. không chừng vào buổi
trưa. biết đâu vào chạng vạng. kết thúc
đời dư thừa.
Thuở chưa yêu ai , khi đang yêu em,
hoặc trong một phút t́nh cờ ngó lại, hoặc
khi nhớ nhung những
thoảng quá khứ, những khi trái tim có dịp la cà.
qua thăm nhánh khế sau nhà người dưng.
..Những người đẹp nguưt quanh ḿnh...những
hương áo thở đôi tà những h́nh bóng bâng
quơ mà ghi khắc một đời, chập chùng xuân
ảnh vải hương. ngó ai ḷng cũng yêu thương
tức th́,
Khi nghĩ đến cái chết của chính
ḿnh, xác nằm thơm cỗ quan tài mặc hồn
thả bộ gặp ai cũng chào. Dù mắt ta ráo hoảnh mà cay,
lại nhớ ngay đến kẻ khác :
khi tôi chết xin đem giùm thi
thể, chia cho thù lẫn bạn, nhậu chơi.
(Di chúc khoan hồng nhưng chắc chắn
bạn bè chỉ dám mỉm cười xin kiếu không dám
nhận đâu ạ) và trở lại với ḿnh
ta nằm trong cỗ quan tài nh́n
xuyên thớ gỗ, u hoài ngắm em.
Trên đường về âm phủ, dù chín
cửa địa ngục, dù vài tô cháo lú :
ḷng ta vẫn thanh thản. bay cao
hơn trăng sao. chẳng trở thành ǵ cả. chẳng
đọng lại chỗ nào. sự sống và sự
chết. vĩnh viễn từ hôm nay. là trái tim vô
lượng. thơm ngát giọt thơ này.
chí lớn
đều thi nhau rụng. ḷng xanh vẫn mớ chữ này.
cho khó nói chi đến bán. dễ ǵ gởi lại gió mây.
người chết được chôn cũng đỡ.
ta rồi không biết sao đây ? sống tạm chết
nhờ đất lạ. hồn mai sau nhớ
đường bay ? …ai
gọi tên ta một tiếng. ai nắm giùm ta bàn tay.
Đến nỗi xin
cho khi hấp hối. làm được vài câu thơ.
Nhưng hôm nay :
nh́n em
đứng thất thần lo lắng
xốn
như gai ai chích khắp thân ḿnh
không dám nghĩ ngày mai em ở lại
nuốt hương, trầm lặng lẽ giữa tràng
kinh
qua nét mặt
người t́nh muôn thuở cô
em mười bốn Phước Ninh anh chợt bàng hoàng nhận ra ...
Trong vài tích tắc - tuy
vẫn có những tích tắc như những ánh chớp
trong đêm, chỉ loè sáng và làm kinh hoàng trong ...một tích
tắc- thấy ḿnh chiếm chỗ quá lớn dù yêu em không thể nói. yêu em không
dễ cười. thành tâm trong cuồng nhiệt. cúng
dường hết t́nh tôi...
Nhận ra sự thiệt
tḥi của em dù chàng vẫn khẳng định đối
tượng thơ bấy lây nay vẫn là em luôn là em.
ngh́n thu em ở trong ḷng. âm dương thơ vẫn
đầy ḷng vọng em...trăm năm chưa nói hết
lời yêu em...
em yếu đuối em thiệt thà vụng dại
một
đời giàu nhân nghĩa với yêu thương
thân ṃn mơi
sẽ cơng đời c̣n lại
một ḿnh
đi cho hết những đoạn trường
.Những tích tắc phù du nhận ra chợt hiểu
rằng em quư hơn thơ. chợt hay ta sống
đến bây giờ. chẳng qua là để làm thi sĩ.
trau chuốt em thành những áng thơ „ người t́nh
thơ “ ấy đă luôn luôn
bị đẩy lùi về phía sau, cho dù đại
diện nhận là em. nhưng
đặc biệt giờ đây chàng thấm thía nhận
ra một sự thật quá hiển nhiên : xưa nay trung tâm,
trọng điểm cuộc đời luôn luôn là cái tôi thi
sĩ. Mặt trời, trái đất, tinh tú...cả vũ
trụ quay quanh nàng thơ của thi sĩ, để
phục vụ thi sĩ.
Cho nên cái nh́n bỗng xót xa, bàng hoàng.
em yếu đuối em thiệt thà vụng dại
đặt
ḿnh vào chỗ người yêu, nên cái nh́n bỗng khác với
cái nh́n trước kia
từ chân mày đến gót bàn chân. bềnh bồng da
thịt Thuư Vân Thuư Kiều
nàng
từ nay sẽ không dịp được nhà thơ cho
ngồi trên lưng vơng lụa cơng vào triệu giấc
mơ; người
đẹp từ nay không c̣n được xưng tụng
lănh thổ thơ tôi, một cơi Em. hàng trăm chánh thất,
chỉ một tên. và không cung nữ không hoàng hậu.
lộng lẫy trong cùng một dáng em
em gắng
nhé, em yêu đường c̣n lại
ta h́nh dung, ta
tưởng tượng, rơ như là...
gắng
đốt hết vết đời ta sót lại
thương
chính ḿnh là em đă nhớ ta
Cái tôi thuở trước trộn chút t́nh ta vào bột
giặt và ṿ nhẹ nhàng bởi lo sợ em đau,
nh́n tấm lưng ong người yêu để xôn xao
em ơi, lát nữa giao thừa... bồi hồi
tưởng nhớ khi nh́n ngón tay nàng giỡn nước
mưa ngoài hiên...Tất cả êm đềm nhẹ
nhàng ấy thay vào bằng bây giờ lo lắng và hối
hận : gắng đốt hết vết
đời ta sót lại...Xúi điều chi lạ
rứa ? Đốt hết vết đời th́ xoá tội thi
nhân ? Một lát nữa hay mai mốt...
em gắng nhé , bước ngoan
đường c̣n lại
...một lát nữa hay mốt mai...đâu
biết
lặng nh́n em vừa lội tuyết ra
ngoài.
thơ đuối sức nhưng ḷng bay theo
tuyết
em về lo khăn áo để mang vô....
vẫn để t́nh ở lại hồi
sinh thơ
sẽ v́ em gắng sống đến bao
giờ...
Những lời trăn trối ? không, không
phải, chỉ là lời sau cùng của tập thơ 2002,
bởi Luân Hoán đă trót hứa
v́ không tính chuyện chuồn êm, nên không chuẩn
bị lời trăn trối ǵ kia mà ! Ví dù lời
thơ ấy có mang màu trăn trối, nó đă kịp
bị chuyển trở thành lời hứa.
Nhờ nhẫm măi lời hứa này,
độc giả tôi b́nh tĩnh lại được, v́
tin vào lời hứa, và rất mong muốn thi nhân hăy
giữ lời hứa, cố gắng tiếp tục
sống sau khi được t́nh khiến hồi sinh.
Mong muốn anh tiếp tục đứng
bên tịch mịch mà gieo giọt buồn, mong anh như
con chim sẻ ngày nào trên con đường đau
đớn. cánh nhỏ mà bao la. qua mấy rừng
biển lớn. Mong muốn anh tiếp tục giở
từng trang thơ ấu đem về những tiếng trở ḿnh ai uể
oải. tiếng cột tre ru quai vơng nhẹ nhàng.
tiếng rón rén đôi bàn chân trốn mẹ. giấu ná
lưng quần đội nắng lang thang.
Mong anh tiếp tục để khi nào
nhắc nhở Hội An, Đà Nẵng là nhớ đến
Luân Hoán, nhớ Bùi Giáng, những nhà thơ xứ Quảng,
điên loạn hay b́nh tĩnh, một đời khóc
cười một con mắt, bâng khuâng v́ cuộc tồn
sinh hay một đời
hạnh phúc thơ rượu để huề
vợ con, bạn bè trọn vẹn, có lúc bốn dollars
một đời lao động, chiều thứ năm
lănh check như ai, một đời thơ trau chuốt
với cồn băi mưa nguồn, hay giản dị cực
ḱ chưa làm chi được chỉ lo cày có một
đời t́nh ái bao la, hiện thực với em đài các
văn khoa hay nghiêm trang sư phạm, hay măi măi mộng
mị với em Brigitte hay mẫu hậu Kim Cương, ni
cô hay tài tử xi nê. Những thi nhân thở ra thơ, khóc
cười thành thơ.
Sẽ nhớ các địa danh trước
lạ giờ đây trở nên quen thuộc với mọi
người, nhớ đến Luân Hoán để không
bỡ ngỡ, để có lí do quyến luyến, mơ
tưởng, để có những cái nh́n khác, mang hơi
hướm những khuôn mặt quen, những bài thơ
đă đọc, khi đi qua
những Tiên Lănh, Liêm Lạc, Hoà Đa, sông Hàn, những Tiên Châu,
Bàn Cờ, Vườn Chuối, Vĩnh Điện, Hoà Thọ,
Sơn Chà, Núi Bút, Bầu Giang, Nam Phước, Hương
An, Lăng Cha Cả, Ngă tư Bảy Hiền, B́nh Nhâm,
Chợ Búng, Cồn Phụng, Mỹ Lồng, Chợ
Giữa, Lương Quới Giồng Trôm, Ba Tri, Rạch
Miễu....bọn tôi sẽ theo hồn ta tụ
điểm ngàn phương hướng đời khi
qua những cây cầu Lăng Cô, cầu Bạch
Hổ...những thân cầu ôm đất mẹ, nối
được ḷng người đứt ruột chia li
sẽ mải mê chào những vỉa hè những ngă tư,
những ngă đường bỗng mang hạt bụi vu vơ ném vào
đôi mắt ngơ ngác.
Khi nào thấy rằng mỗi dậm
đường qua mỗi dậm buồn. chùng chân
đời đẩy măi sau lưng sẽ th́ lại t́m
đến anh, đến bạn, cùng nhau cụng ly
năm bảy bận...hớp này đăi bạn
hớp phạt ta. ...để cạn ly thành huynh
đệ...rưọu ơi rượu hăy nói.
đừng giống ta thở dài hay uống trà và
hỏi nhau rót chưa bạn, giọt nắng
chiều. xác trà xưa đọng ít nhiều hương ta
?
Mong anh tiếp tục hỏi như thế
kia và như thế này ḷng ta
vô h́nh ảnh. mà ngát mùi dị hoa... đố em trong
cơi sống có bao nhiêu loại hoa. Để tiếp tục
thấy con sẻ ở Canada cũng là con sẻ Việt Nam
và nắng mưa Montréal,
giống hệt mưa nắng Sài G̣n. Đời sống
tuyệt diệu, ở bất cứ nơi nào, nhất là
khi c̣n người yêu, c̣n bạn, c̣n thơ c̣n rượu.
Nghĩa là bây chừ hăy tạm coi như. cụng li cái
nữa từ từ tính sau.
8-2004
Phan Thị Trọng Tuyến
vài ư nghĩ muốn bạn thử coi chơi
nhớ
người độ lượng trải phơi cơi
ḷng