Đọc thơ Bà
Huyện Thanh Quan ta thấy thiên nhiên ở đó rơ ràng
là thiên nhiên tái tạo. Như
cảnh qua Đèo Ngang, cũng cây cỏ hoa lá, vài chú tiều, mấy
nóc nhà, nhưng cơ hồ như ta đang ngắm một
bức tranh thủy mặc, ta có cảm tưởng như
Bà Huyện Thanh Quan tả bức tranh vẽ Đèo Ngang chứ
không phải tả cảnh thực Đèo Ngang. Cảm nhận
của ta đă bị cái “phong cách Thanh Quan” dẫn dắt
từ cơi Thực sang cơi Mộng.
Đọc mấy bài “Thiếu
nữ trong tranh” của Luân Hoán th́ ngược lại. Anh
dẫn ta đi từ Mộng sang Thực. Từ Mộng,
là v́ những thiếu nữ mà Luân Hoán miêu tả đâu
phải là người, khác với cả những nữ hồ
ly, nữ yêu quái trong truyện Liêu Trai. Khi nói với
độc giả phu nhân này là con chồn tu luyện bao
nhiêu năm, tiểu thư nọ là con ma chết tự
đời nào. Bồ Tùng Linh bảo rằng đó là phu nhân
có thực, tiểu thư có thực, họ đang sống
kiểu sống của họ, con chồn đă tu luyện
thực, con ma đă từng chết thực. Vậy mà, khi
đọc dù có yêu thích hay lo sợ ta cũng biết
chắc đây là chuyện “nói láo mà chơi nghe láo chơi”.
Trong lúc ấy Luân Hoán nói rơ những thiếu nữ kia
chỉ là là thiếu nữ trong tranh, họ hoàn toàn là
Mộng được Luân Hoán tái tạo qua nét bút của
sáu họa sĩ ai cũng nghe
danh. Luân Hoán bảo : “ Tôi tả con người trong tranh
vẽ của Đinh Cường, Hồ Thành Đức, Khánh
Trường, Nghiêu Đề, Nguyên Khai, Thái Tuấn” , thế
nhưng qua thơ ta thấy họ là nhân vật Thực,
người Thực.
Những nhân vật này có
đủ hai phần Thể Xác và Linh Hồn. Đây làThể
Xác.
Với Đinh Cường :
màu gối
màu, sống thảnh thơi
có tinh, có
huyết, có đời sống riêng
Với Hồ Thành Đức :
em chằng
chịt những sợi gân
thênh thang
như suối như sông phiêu bồng
Với Khánh Trường :
búp gân tím,
thỏi thịt hồng
mở bồng
ngũ giác quan lồng lộng bay
Với Nghiêu Đề :
môi hờ
hững ngậm sợi thơ
thân thơm
dải lụa mắc vào hư không
Với Nguyên Khai :
mượn
thân thể ngựa phiêu bồng
đạp lên
ngàn ngọn gió lồng về đâu
Với Thái Tuấn :
tóc tơ
lả ngọn thướt tha
vành khăn trăng bọc sóng tà áo
lơi
Thân thể - tinh huyết -
gân cốt - da thịt - tóc tơ - môi miệng.Ta đă có
đủ một Con Người.
Đây là Linh Hồn :
sắc màu
hít thở rong chơi
hồn đông
phương lộng lẫy đời tóc tơ
(Đinh Cường)
sắc nhan
em chẳng là em
em là nhan
sắc trái tim con người
(Hồ
Thành Đức)
em từ
giọt máu lớn khôn
em từ bát
ngát tâm hồn sáng trăng
(Khánh
Trường)
dẫu
từ đường nét hiển linh
ngh́n năm em
vẫn một ḿnh khói sương
(Nghiêu
Đề)
tượng
h́nh nhật nguyệt lên ngôi
và em từ trái
tim người bước ra
(Nguyên
Khai)
Và thi sĩ của chúng ta:
mơ hồ
tôi mộng thấy tôi
sống trong
thi tượng một đời của em
(Thái
Tuấn)
Tôi nhớ đọc trong
cổ văn, Bài ca đề bức tranh sơn thủy
của Ngô Dung, mấy câu cuối :
‘Kinh niên hồ
điệp phi bất khứ
Lũy tuế
đào hoa kết bất thành
Nhất
phiến thạch
Sổ châu tùng
Viễn
hựu đạm
Cận hựu
nùng
Bất
xuất môn đ́nh tam ngũ bộ
Quan tận
giang sơn thiên vạn trùng’
Thấy giống hoàn cảnh bản thân hiện tại. “Không ra khỏi cửa năm ba bước. Xem hết non sông muôn dặm xa”, chẳng phải đi đâu, chỉ bằng mấy vần thơ Luân Hoán tôi đă được chiêm ngưỡng dung nhan và tiếp xúc với các mỹ nhân. Họ thoát hồn từ trong tranh qua con đường thơ của Luân Hoán đến với cuộc đời. Họ khác với các danh tướng, chẳng những đă không bạc đầu mà vượt qua ṿng sinh diệt để trường tồn.
Tôi cũng có làm thơ,
nhưng thơ không vui, t́nh không đẹp, cuộc
đời không được nh́n dưới con mắt
sáng, cũng không có lăng kính màu.
Để bù lại những chỗ yếu ấy của
ḿnh tôi đọc thơ Luân Hoán để yêu thương
cùng thiên hạ.
Trần Huiền Ân