“Dch v… chết người”

ch VN

Văn Quang

Viết từ Sài G̣n

 

Quả thật có nằm mơ tôi cũng không thể tin rằng ở VN đă có một “dịch vụ chết người” như thề này. Bạn muốn có tin nhắn của bất kỳ một ai đó trên mạng điện thoại của hăng Vinaphone, chỉ cần cầm máy của người đó bấm cái nhoáy một cái là bao nhiêu tin nhắn của người đó được chuyển về máy bạn ngay lập tức, rất trọn vẹn. Tôi không biết dịch vụ này được “triển khai” từ bao giờ – nói theo kiểu của nhà mạng, tức là được bằt đầu từ bao giờ. Thông tin này không được công bố rộng răi cho tất cả khách hàng của dịch vụ Vinaphone, chính tôi là khách hàng trung thành của hăng này từ bao năm nay vẫn không hề hay biết. Nhưng đă có rất nhiều người biết và sử dụng trong những tháng vừa qua. Khi thông tin này được tiết lộ ra khiến nhiều ông, nhiều bà “chết đứng” v́ bao nhiêu bí mật của riêng ḿnh đă bị chồng, hoặc vợ hoặc người yêu nắm trọn vẹn. C̣n hơn là thám tử tư vừa đắt vừa phức tạp. Bởi đă từng có chuyện hai ông bà cùng thuê thám tử tư và cùng được báo cáo là “đối tượng bị theo dơi rất ngoan”, đang cần cù làm việc trong văn pḥng, trong khi ông hay bà đều cùng đang dung dăng dung dẻ với t́nh nhân ở một nơi mát mẻ nào đó như khách sạn. Bởi tay thám tử tư “ăn cả hai đầu”, chơi tṛ hai mang. Tin nhắn th́ hoàn toàn không thể ai mua chuộc được, do chính hăng tin gửi cho. Bạn hăy nghe cô nhân viên của hăng này trả lời khách hàng vế “sự tiện lợi” và dễ dàng của việc muốn lấy tin nhắn của người khác.

 

Chỉ cần nhấn 2 số máy là nhận tin nhắn của “đối tượng”

Qua số tổng đài 18001091 của Vinaphone, khách hàng bấm số 9191 được nhân viên số 151 của nhà mạng này hướng dẫn nhiệt t́nh:

“Chỉ cần 2 thuê bao mạng Vinaphone, dùng máy muốn copy th́ soạn tin nhắn SCON gửi đến 9335 để đăng kư dịch vụ. Sau đó, cần copy tin nhắn gửi đến số máy nào th́ nhắn SCT SĐT (số điện thoại) gửi 9335, c̣n nhận tin nhắn gửi đi soạn SCD SĐT gửi 9335”.

Cũng theo nhân viên trên, sử dụng dịch vụ này không mất tiền thuê bao tháng, tin nhắn ngoại mạng 350 đồng/tin, nội mạng 290 đồng/tin. Nhân viên này cho biết thêm: “Theo Công văn số 1189 th́ Vinaphone áp dụng từ 20.4.2011. Bên em triển khai lâu rồi và không qua công ty trung gian nào cả”.

Sau khi khách hàng làm đúng như những ǵ hướng dẫn, chỉ trong ṿng chưa đầy 1 phút, tất cả những tin nhắn gửi đi, gửi đến số của thuê bao thử nghiệm, đă được chuyển đến một số máy thứ ba cùng một thời điểm và không kèm theo bất cứ thông báo nào chứng tỏ tin nhắn trên đă được chuyển đến một số máy khác. Nói cho rơ hơn là người bị lấy cắp tin nhắn gửi cho ai đó không hề biết ḿnh vừa bị lấy cắp tin, cứ yên tâm là nó hoàn toàn bí mật. Trong khi đó, số máy thứ ba nhận được tin nhắn lại kèm theo cả số điện thoại của người gửi tới. Quả là vô cùng tiện lợi mà chỉ mất có vài trăm đồng. “Địch thủ” không c̣n chối căi vào đâu được.

Dịch vụ “theo dơi” tin nhắn này đang khiến thuê bao của mạng Vinaphone – nhiều người tỏ ra vô cùng hoang mang, bực bội, lo ngại thông tin riêng tư của ḿnh bị đánh cắp, vài người th́ tỏ ra hứng khởi.

 

Những chuyện oái oăm, tác hại không nhỏ

Anh X. (Q.Thanh Xuân, Hà Nội) dù đă hết sức cẩn trọng: cài đặt mă cho điện thoại, xóa sạch tin nhắn ngay sau khi đọc... nhưng ṛng ră 5 tháng trời, vẫn không hiểu v́ sao ḿnh liên tiếp bị vợ bắt quả tang lăng nhăng với bồ nhí. Cho đến một ngày anh chết đứng người khi biết vợ ḿnh dùng dịch vụ sao chép tin nhắn (copy sms) của nhà mạng Vinaphone để theo dơi.

Bị vợ nghi ngờ ngoại t́nh từ lâu, nhưng câu chuyện gia đ́nh anh X. chỉ vỡ lở khi chị vợ trưng ra bằng chứng là toàn bộ số tin nhắn mùi mẫn mà anh trao đổi với “người thứ ba”. Giản dị là cách đó vài tháng, vợ anh đă dùng máy điện thoại của chồng ghi tên vào dịch vụ sao chép tất cả tin gửi đi, gửi đến sang máy của ḿnh, tất cả chỉ bằng một thao tác gửi tin nhắn nhanh gọn. 

Kể lại câu chuyện này, tới giờ anh X. vẫn c̣n bàng hoàng bởi suốt một thời gian dài anh đă không hề biết ḿnh bị theo dơi. Điều đáng nói, dịch vụ “chết người” này được đăng kư một cách quá giản dị, dễ dăi.

 

Tan cửa nát nhà

Sáng 14.5, anh Đoàn Phước Long, Chánh văn pḥng một doanh nghiệp lớn ở Q.Ba Đ́nh (Hà Nội) có số điện thoại 091300…, cho báo chí biết v́ tin nhắn “gián điệp” mà vợ chồng anh đang ly thân, cả hai đều tổn thương nặng nề khó có cơ hội hàn gắn. Long kể: “Cách đây chừng 5 tháng, gia đ́nh tôi rơi vào không khí căng thẳng v́ mọi hoạt động của tôi, đi đâu, làm ǵ, với ai, cô ấy đều biết và nói bóng nói gió rất khó chịu. Lúc đầu tôi nghĩ là cô ấy thuê thám tử theo dơi nhưng sau một hôm đi tập thể thao, tôi chỉ nhắn một tin và bị vợ tôi biết, lúc đó tôi mới biết là cô ấy theo dơi qua điện thoại”. Anh Long cho biết do đặc thù công việc thường xuyên phải tiếp khách, đặt pḥng ăn pḥng nghỉ cho khách của sếp nên anh bị vợ nghi ngờ lập “pḥng nh́”. Trên thực tế có rất nhiều

sự việc “t́nh ngay lư gian” khiến anh không thể thanh minh.

Anh G.N (nhà ở phố Hoa Bằng, P.Yên Ḥa, Q.Cầu Giấy) cũng từng đối mặt với lá đơn xin ly hôn khi bị vợ sử dụng dịch vụ sao chép tin nhắn của Vinaphone để theo dơi. Ấm ức từ lâu nhưng anh không biết nguyên do từ đâu mà vợ biết được tất cả các tin nhắn đi và đến điện thoại của ḿnh. Sau khi báo chí đăng tải vụ “gián điệp điện thoại”, anh mới biết là do nhà mạng tiết lộ thông tin cá nhân.

 

 Lợi dụng tin nhắn để trục lợi bất chính

Trong khi đó, anh N.Long – làm tại công ty xây dựng vô cùng hứng thú khi lợi dụng lúc sếp đi họp để quên máy điện thoại trên bàn, anh liền “đăng kư dịch vụ” đẩy hết tin nhắn của sếp sang máy của ḿnh. Thế là bao nhiêu thông tin nội bộ của cơ quan luôn cập nhật trước các đồng nghiệp, bao nhiêu ư kiến của sếp với cấp trên, cấp dưới anh đều nắm gọn trong ḷng bàn tay, kể cả chuyện riêng tư của sếp dễ bề thăng tiến sự nghiệp. Anh có thể “tiên đoán như Khổng minh” rằng chị B. làm sai nhưng chỉ bị sếp “kiểm điểm” rồi thôi. Anh cá với mọi người rằng cuối tháng sếp có kỳ nghỉ vài ngày với ai đó ở môt vùng núi…Đấy là chưa kể có người lợi dụng những chuyện vặt ấy để tống tiền.

Cũng rất có thể có những anh “đăng kư” số của cô bạn gái khó tính, lấy thông tin t́nh cảm của cô để tống t́nh, mọi chuyện sẽ trôi đi trong yên lặng.

C̣n chị Anh Thư nhà ở Ba Đ́nh, Hà Nội rơi vào trạng thái hết sức mâu thuẫn sau khi biết được dịch vụ này, bởi chị nửa muốn theo dơi chồng mà nửa lại không muốn v́ lỡ có biết được bí mật ǵ đó lại vô t́nh làm tan nát hạnh phúc gia đ́nh sau bao nhiêu năm vun đắp. Chị nói: “Có nên tin tưởng chồng ḿnh không, hay cứ sử dụng dịch vụ để theo dơi, v́ thà biết trước để trị c̣n hơn cứ để kéo dài rồi lại vô phương cứu chữa”.

Nhưng nguy hại hơn là trong hoạt động kinh doanh, hành động này được coi như t́nh báo kinh tế. Nhiều người đă gọi đó là “dịch  vụ chết người”.

Anh Phương - Giám đốc CTCP thương mại và quốc tế CDC, nói trong sự lo ngại: “Tôi thường xuyên trao đổi thông tin làm ăn qua tin nhắn, có khi nào bị lộ hợp đồng, bị theo dơi thông tin nội bộ bởi những dịch vụ hết sức nguy hiểm như thế này khi mà họ chỉ cần lấy máy và đăng kư quá dễ dàng như vậy?”.

Chắc cũng đă từng có những vụ thua lỗ năng nề v́ tin tức của đấu thầu hoặc giá cả lên xuống của nhiều công ty đă bi tiết lộ cho đối thủ mà đến nay vẫn không hiểu tai sao. Mầm mống nghi ngờ công ty có kẻ “làm phản” chắc không tránh được.

 

Tự hại ḿnh

Theo ông Bùi Trường Sơn, Giám đốc Công ty Felix (chuyên về cung cấp các giải pháp thông cho thiết bị di động), các dịch vụ mà nhà mạng đưa ra đều nhằm mục đích tăng doanh thu và phải đánh trúng vào nhu cầu nào đó của thị trường. Chắc chắn là Vinaphone đă phải đầu tư lớn cho hệ thống để chạy dịch vụ này. Cũng cần lưu ư là dịch vụ này chỉ có nhà mạng mới có thể cung cấp khi họ nắm trong tay hệ thống.

Đại diện của Vinaphone cho biết dịch vụ copy SMS nhằm hỗ trợ khách hàng dùng nhiều máy có thể dễ dàng quản lư thuê bao của ḿnh nhưng nếu có ư thức hơn về việc này, họ có thể áp dụng chính sách đăng kư dịch vụ chặt chẽ hơn. B́nh thường một khách hàng mất sim phải rất khó khăn mới có thể lấy lại được với các loại giấy tờ đăng kư như hợp đồng cung cấp dịch vụ, chứng minh nhân dân. Rất khó hiểu khi với dịch vụ nhạy cảm như thế lại có những kẽ hở dễ bị lợi dụng đến vậy?

Để chống lại việc bị lợi dụng thông tin đă có nhiều người đă sử dụng sim rác cho những liên lạc quan trọng sau đó vứt đi. Như vậy nếu có ai đó cố t́nh lấy thêm thông tin của họ cũng vô ích. Việc khách hàng không tin tưởng dẫn đến sự không trung thành với nhà cung cấp dịch vụ. Các nhà mạng Việt Nam có thể nghĩ rằng ḿnh đang có ưu thế tuyệt đối và không có sự cạnh tranh. Nhưng thực tế cho thấy ngày càng có nhiều tin nhắn, thoại đang được chuyển qua các dịch vụ  khác được tích hợp trên điện thoại di động như Yahoo! Messenger, Facebook, Skype... Hiện Viber và WhatsApp đang là hai điển h́nh cho trào lưu sử dụng điện thoại nhưng chỉ trả cước dữ liệu (tối đa khoảng 50.000 đồng/tháng). Điều đáng nói là thoại và tin nhắn đều là các dịch vụ cơ bản để mang lại doanh thu cho nhà mạng. Nếu người dùng tăng cường sử dụng các dịch vụ tích hợp trên điện thoại th́ câu hỏi đặt ra là doanh thu nhà mạng sẽ đến từ đâu?

Có người cho rằng cứ “ăn ở hiền lành” th́ chẳng có ǵ đáng sợ, cứ để cho họ làm, may ra t́m được cho những người có hoạt động mờ ám có cơ hội trở về. Nhưng bạn có yên tâm không khi bất cứ lúc nào cũng có thể có người nghe trộm chuyện của bạn và vợ con bạn? Bạn có muốn lúc nào cũng có thể có người săm soi vào công việc của bạn dù bạn chẳng làm điều ǵ mớ ám?

 

Luật pháp ở đâu?

Theo ủy viên thường trực Ủy ban Pháp luật của Quốc Hội Ngô Văn Minh:

“Việc Vinaphone cung cấp dịch vụ sao chép tin nhắn như báo chí thông tin là vi phạm pháp luật, làm lộ bí mật thông tin đời tư người khác. Luật pháp hiện hành đều quy định rất rơ những thông tin cá nhân không được phép để lộ cho người khác, v́ vậy cần phải làm rơ đúng - sai trong việc cung cấp dịch vụ này, cũng như xem xét trách nhiệm của nhà mạng trên cơ sở mức độ thiệt hại, ảnh hưởng mà khách hàng phải chịu.

Về phía các cơ quan quản lư, cần xem xét mức độ vi phạm của Vinaphone để quyết định xử phạt hành chính hay truy cứu h́nh sự

 

Phải xử nghiêm

Phó chủ nhiệm Ủy ban Các vấn đề xă hội của QH Đỗ Mạnh Hùng cho rằng:

“Không những dịch vụ mà bất cứ hoạt động nghiệp vụ nào để lộ bí mật đời tư đều là vi phạm pháp luật. Từ vụ việc này, cần phải tăng cường quản lư nhà nước hơn. Các doanh nghiệp phải có ư thức trong việc nghiêm chỉnh thực hiện quy định của pháp luật. Đối với người tiêu dùng có lẽ cũng phải biết bảo vệ ḿnh, có thái độ với kiểu cung cấp dịch vụ như thế.

Cách hữu hiệu nhất để ngăn ngừa, chấn chỉnh là các cơ quan quản lư nhà nước cần phải tăng cường công tác thanh tra”

 

Có thể truy cứu trách nhiệm h́nh sự

 

 

Luật sư Nguyễn Văn Hậu (Phó chủ tịch Hội Luật gia TP Sài G̣n) cho biết: “Tin nhắn là một dạng thông tin điện tử thuộc bí mật đời tư đă được pháp luật bảo hộ. Khi được coi là bí mật của một người th́ không ai được thu thập, quảng bá, phổ biến cho người khác biết, trừ khi có sự đồng ư của người đó hoặc có quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Theo quy định pháp luật, khi một người bị xâm phạm về bí mật đời tư th́ có thể khởi kiện ra ṭa yêu cầu bồi thường thiệt hại. Người phải chịu trách nhiệm là đơn vị đă cung cấp dịch vụ tạo ra kẽ hở, hoặc người đă trực tiếp có các thao tác để lấy thông tin về bí mật đời tư.

Theo pháp luật, cá nhân có hành vi vi phạm pháp luật này tùy theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lư kỷ luật, xử phạt hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm h́nh sự”.

 

Biết hay nhắm mắt làm liều?

Từ hơn 1 năm nay, dịch vụ, phải nói cho đúng tên là “dịch vụ lấy cắp tin nhắn cung cấp cho người khác” được công khai sử dụng do một hăng cung cấp dịch vụ lớn vào bậc nhất VN có hàng triệu người thuê bao, ngang nhiên thực hiện.

Vinaphone được thành lập vào ngày 26 Tháng Sáu 1996, là mạng thứ hai và nhà cung cấp viễn thông lớn thứ ba tại Việt Nam, đóng góp 20% tổng số thị trường truyền thông di động (sau MobiFone với 41%, Viettel Mobile với 34%).

Câu hỏi đặt ra là chẳng lẽ một đại công ty có cổ phần của nhà nước, nhưng các vị cầm đầu công ty hay nói theo chữ nghĩa là “các vị lănh đạo công ty” lại không hiểu ǵ về pháp luật sao? Hay là hiểu đấy nhưng v́ lợi nhuận của công ty và v́ mục đích cạnh tranh nên nhắm mắt vượt rào?

Măi đến ngày 14-5 mới đây, Công ty dịch vụ viễn thông (Vinaphone) thông báo tạm dừng cung cấp dịch vụ sao chép tin nhắn. Theo Vinaphone, việc tạm dừng cung cấp dịch vụ này kể từ ngày 14-5 là do tiếp thu phản ánh của báo chí đồng thời để tránh gây hiểu nhầm cho khách hàng trong thời gian sử dụng dịch vụ. Có nghĩa là họ vẫn né tránh, không nhận là ḿnh đă sai, đă vi phạm pháp luật!

Nhưng nếu giả dụ như một công ty nào đó phát hiện và có đầy đủ bắng chứng là v́ bị ăn cắp tin nhắn cho đối thủ mà họ bi thiệt hại hàng triệu Mỹ kim th́ sao? Chuyện này rất có thể xảy ra. Lúc đó Vinaphone nghĩ sao?

 

Dư luận của khách hàng

Có rầt nhiều ư kiến của độc giả chống đối quyết liệt, tôi chỉ nêu vài ư kiến chính:

Bạn Huy viết: “Làm ăn chỉ biết đến lợi nhuận, không tôn trọng khách hàng, không lường trước được những hậu quả xấu cho khách hàng do ḿnh gấy ra! Mọi người hăy tẩy chay vinaphone”.

Bạn Chu Kim Long: “Giật ḿnh! Vinaphone đă làm một việc rất nguy hiểm, thực hiện hành vi trái pháp luật để trục lợi. Liệu các thuê bao c̣n dám tin tưởng vào nhà mạng này nữa không? Các thương vụ mà đối tác nhắn tin cho nhau bị đánh cắp th́ quả là gây thảm họa. Pháp luật không thiếu để xử vấn đề này, điều duy nhất là có dám làm không? Hay doanh nghiệp (DN) quốc doanh là con cưng th́ bỏ qua?.”

Bạn Dững viết: “V́ lợi nhuận bất chấp tất cả! Là một DN lớn, DN quốc doanh mà có cách làm ăn không thể nào chấp nhận được. Chương tŕnh Triệu phú SMS cũng là một h́nh thức dẫn dụ, hay nói trắng ra là lừa đảo khách hàng rồi, giờ lại tới dịch vụ này!”.

 

Dịch vụ lạ, chỉ có ở Việt Nam             

Ông Andreas von Maltzahn, chuyên gia của Công ty Delta Partners chuyên tư vấn đầu tư trong lĩnh vực viễn thông ở các thị trường mới nổi, vô cùng sửng sốt khi nghe về dịch vụ chuyển tin nhắn từ một số điện thoại này sang một số điện thoại khác của Vinaphone. Ông bàng hoàng: “Có thật vậy ư? Tôi chưa từng nghe loại dịch vụ này trên thế giới”.

Ông von Maltzahn hiện trú tại Singapore cho biết thêm: “Các nhà cung cấp dịch vụ cần hết sức thận trọng trong việc bảo đảm sự riêng tư của khách hàng. Thật đáng sợ khi biết mọi trao đổi qua tin nhắn điện thoại di động của ḿnh có thể lọt vào tay người khác dễ dàng như vậy. Các cơ quan quản lư cần phải có quy định để kiểm soát”.

Cũng hôm 14.5, Delta Partners phối hợp với trường kinh doanh hàng đầu thế giới INSEAD công bố tại Singapore bản “sách trắng” 20 thị trường viễn thông sôi động nhất thế giới, c̣n chưa đạt đến trạng thái băo ḥa về thuê bao. Việt Nam là một trong số đó với tổng doanh thu hằng năm khoảng 5 tỉ USD và dự báo c̣n gia tăng.

Cái “dịch vụ chết người” này chỉ có duy nhất ở VN. Đúng là VN nhiều cái “nhất” thật.

 

Văn Quang – 18-5-2012

 

H́nh: 1: Dịch vụ sao chép tin nhắn của Vinaphone đă tạo kẽ hở cho các hành vi xâm phạm bí mật đời tư - Ảnh: Diệp Đức Minh

H́nh: 2 Nhiều thông tin cá nhân đă bị tiết lộ thông qua dịch vụ “gián điệp” -