Văn Hóa “Ḥa Cả Làng”

Văn Quang

Thật ra cái thứ văn hóa “ḥa cả làng” không chỉ có trong một phạm vi nhỏ hẹp mà lâu nay nó đă lan tràn trong nhiều mặt của đời sống xă hội.

Thí dụ như một Nghị định được ban hành nhưng người dân không thi hành được, Nghị định làm ra rồi để đó coi như ḥa cả làng.

Thí dụ cụ thể hơn như quy định xử phạt hành chánh đối với cá nhân, gia đ́nh đổ rác không đúng nơi quy định, UBND các cấp có nhiệm vụ bắt giữ chó mèo chạy rông, không sử dụng điện thoại nơi cây xăng, quy định về ai được quyền dừng xe khi đi trên đường cũng đang khiến người dân “bối rối cành hoa” giữa Thông tư và lời giải thích trái ngược.

Thông tư 45 quy định chỉ lực lượng CSGT đeo “thẻ xanh” mới được phép dừng xe xử phạt, nhưng mới đây ông Trần Sơn Hà, Cục phó Cục Cảnh sát giao thông đường bộ, đường sắt cho biết “không chỉ Cảnh sát Giao thông làm nhiệm vụ tuần tra mà Luật Giao thông đường bộ quy định, nhiều lực lượng khác cũng được làm nhiệm vụ tuần tra, kiểm soát giao thông, trong đó có cả cảnh sát trật tự, cơ động”…

Dân đành thua, đành hiểu theo cái kiểu “sáng đúng, chiều sai, mai lại đúng”. Huề cả làng! (Người Bắc nói là “ḥa”, người miền Nam nói là “huề”, bạn nói sao cũng được).

Dân bán hàng rong chết chẹt

Và mới nhất, “vui nhất” là Thông tư 30 của Bộ Y tế có hiệu lực từ ngày 20-1 -2013 quy định tất cả người bán hàng, người sản xuất tại cơ sở dịch vụ ăn uống (quán ăn trong nhà hàng, khách sạn, khu nghỉ dưỡng…), người bán thực phẩm đường phố đều phải khám sức khỏe, có giấy chứng nhận đủ điều kiện sức khỏe, được huấn luyện kiến thức về an toàn vệ sinh thực phẩm và có giấy chứng nhận đă được “tập huấn”, có đủ nước sạch, có bàn cao, khu chế biến đồ ăn sống và chín riêng, có hóa đơn chứng từ chứng minh nguồn gốc xuất xứ nguyên liệu… mới được coi là đủ điều kiện kinh doanh thực phẩm...

Đa số chủ hàng quán trên đường Nơ Trang Long, P.14, Q.B́nh Thạnh (Saigon) buôn bán

nhưng chưa biết về thông tư 30 của Bộ Y tế có hiệu lực từ ngày 20-1-2013.

Thông tư này đang bị phản đối dữ dội, nhất là mấy bà bán hàng rong từ Nam chí Bắc la làng, nếu thực hiện coi như bóp chết hết những người bán hàng rong. Thậm chí hầu hết những dân bán hàng rong c̣n chưa hề biết có cái luật này nên cứ “vô tư” bày hàng. Một bà bán bún chả bên hè phố, một hàng cơm b́nh dân, một chị bàn xoài cóc trên hè phố phải đi khám sức khỏe, phải đi “tập huấn” tức là đi học tập, phải chứng minh nguồn gốc hàng hóa và phải có hóa đơn… đúng là chuyện khôi hài. Có thực hiện cũng như không.

 

Một gánh bún chả trên vỉa hè phố Hàng Đậu, Hà Nội. Từ người bán đến người ăn không ai quan tâm

đến giấy khám sức khỏe những người bán, nguồn gốc thực phẩm... của Thông tư 30.

 

 

 

 

 

Người phụ nữ bán xoài cóc dầm trên vỉa hẻ hồ Hoàn Kiếm: “Cấm th́ cứ cấm,

chứ tôi nào có biết về thông tin này. Ngừng bán th́ lấy ǵ nuôi con hằng ngày?”

Những quy định và Thông tư này được người dân gọi là những quy định cho vui v́ sự khó thực hiện và không thể thực hiện được. Nếu không gọi là “ḥa cả làng” th́ gọi là ǵ?

Ḥa từ phường xă, lúc nào chết biết liền

 

Một thí dụ khác là những buổi họp lên họp xuống ở nhiều cơ quan đoàn thể chỉ là họp cho vui, họp v́… phải họp chứ chẳng mang lại kết quả ǵ.. Nhất là lâu lâu các ông, các bà ở các tổ dân phố cũng họp hành, có ư kiến ư c̣ rồi cũng để đó.

Bằng cớ chung cư tôi đang ở, thủng những lỗ to tướng, nhiều vết nứt trên đầu lối đi trên hành lang, thỉnh thoảng có một chấn động hoặc một cơn gió mạnh là từng mảnh vữa lớn rớt xuống ầm ầm. Đó là nơi người dân qua lại thường xuyên, trẻ con chạy nhảy hàng ngày. Tai nạn xảy ra có mà trời cứu. Thế nhưng phản ảnh ở tổ, ở phường, ra cả Ủy Ban Nhân Dân Phường kêu cứu, Phường chỉ hứa hươu hứa vượn “sẽ xuống kiểm tra”, nhưng rồi mấy năm nay vẫn chẳng ai thèm ngó tới, thế là ḥa cả làng. Dân cũng chẳng thèm phản ảnh làm ǵ cho mệt. lúc nào chết biết liền!

Rất nhiều vấn đề như thế nên cái thứ “văn hóa ḥa cả làng” đến nay đă thành quen thuộc với người dân.

Ḥa… cả nước

Trong bài trả lời của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trả lời Thông tấn xă Việt Nam nhân dịp Xuân Quư Tỵ 2013 cũng đă nhắc đến thứ văn hóa này. Xin nêu nguyên văn lời ông Nguyễn Phú Trọng:

“Sau gần một năm triển khai, việc kiểm điểm tự phê b́nh và phê b́nh đă được tiến hành từ cấp lănh đạo cao nhất của đảng đến từng đảng viên, trở thành đợt sinh hoạt chính trị đặc biệt quan trọng. Tuy nhiên, dư luận vẫn c̣n không ít băn khoăn cho rằng bước kiểm điểm tự phê b́nh và phê b́nh vừa qua như “ḥa cả làng,” chẳng biết bộ phận không nhỏ (tham nhũng, biến chất...) nằm ở đâu, thậm chí có tâm tư, tâm trạng chưa hài ḷng, cho rằng “không thành công” v́ không kỷ luật được ai…”

Đó là cái nh́n đúng tổng quát vể bản chất sự việc. Nhưng từ đâu phát sinh ra tâm trạng này? Bởi thực tế qua đợt “phê b́nh và tự phê b́nh” trên diễn đàn Quốc Hội chưa mang lại kết quả cụ thể nào cho người dân tin tưởng. Rồi gần đây nhất TP Hà Nội, một thành phố thủ đô có thể gọi là bộ mặt của cả nước, vừa tổ chức lấy phiếu tín nhiệm đối với 20 lănh đạo chủ chốt của thành phố cũng lại có kết quả không một ai bị đánh giá yếu kém và cũng không ông bà nào được chọn là xuất sắc 100%. Thế th́ cũng coi như “huề cả láng ”.

Kế hoạch sắp tới HN sẽ lấy phiếu tín nhiệm đối với các cấp tiếp theo. Cụ thể là lấy phiếu tín nhiệm đối với giám đốc, phó giám đốc của 7 sở: Nội vụ, Quy hoạch Kiến trúc, Kế hoạch đầu tư, Tài nguyên Môi trường , Xây dựng, Lao Động Thương Binh Xă Hội, Công an TP.

Noi gương đàn anh, các tỉnh thành khác cũng sẽ tổ chức lấy phiếu tín nhiệm. Chắc tin vui sẽ lại dồn dập trên các phương tiện thông tin đại chúng v́ sẽ vẫn không ai bị đánh giá yếu kém. Đúng là sẽ tiến tới “ḥa cả nước” !

Ông Chủ tịch Nước Trương Tấn Sang trong buổi tiếp xúc với cử tri Q.1, Q.3, Q.4 ngày 15-12-2012 đă nói: “Coi chừng sẽ có t́nh trạng chạy phiếu tức là vận động phiếu, mà vận động ở đây là vận động nháy nháy, móc ngoặc với nhau, được anh được tôi. Đó là chuyện không lành mạnh”.

Ông bà nào cũng bỏ phiếu theo cái kiểu “có đi có lại mới toại ḷng nhau”. Hai ta cùng “tín nhiệm nhau” là huề cả làng. Đây là một kiểu chạy chọt riêng lẻ chưa nói đến nghệ thuật chạy phe nhóm.

Lại đến nghệ thuật “chạy đêm chạy hôm”

Cái sự chạy chọt ở VN từ việc nhỏ đến việc lớn đă thành thói quen. Làm ǵ, ở đâu, từ ṭa nhà lập pháp đến con buôn đầu đường đều biết “nghệ thuật chạy”.

Ngay từ khi quốc hội VN c̣n chưa họp bàn về bỏ phiếu tín nhiệm các chức danh do Quốc hội bầu và phê chuẩn, ông đại biểu Trần Xuân Ḥa đă tỏ ra hoài nghi và lo lắng. Đó là mối lo “chạy đêm, chạy hôm”. Bởi Quốc hội, cơ quan duy nhất có quyền lập hiến và lập pháp, cơ quan đại biểu cao nhất của dân, cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất, đại diện cho ư chí, nguyện vọng của dân mà cũng “chạy đêm chạy hôm” th́ quả là đáng lo cho vận mệnh của cả dân tộc.

Từ đó, sau khi có kết quả ở hai kỳ họp như vừa đề cập đến ở trên, không có bất cứ ông bà nào bị “sứt mẻ một tí uy tín” nào, không có ông bà nào bị đụng đến sợi lông chân, dĩ nhiên người dân có quyền đặt câu hỏi “có sự chạy đêm chạy hôm” nào ở chốn “thâm nghiêm” đó không?

Văn hóa ḥa cả làng dưới cái nh́n của người dân

Xin mời bạn đọc lắng nghe dư luận của người dân trên hầu hết các trang báo tại VN.

- Bạn Đinh Việt cho rằng có bàn luận cũng chỉ để vui mà thôi:

“ Sau Hà Nội, các tỉnh thành khác tiến hành lấy phiếu tín nhiệm... chắc cũng sẽ cho kết quả như thế. Nhiều bạn thắc mắc rằng Hà Nội c̣n nhiều yếu kém, nhiều chỉ tiêu c̣n thua kém các địa phương. Nhất là trong lĩnh vực văn hóa, mặc dù là trung tâm văn hóa của cả nước…Vậy th́ việc đánh giá cán bộ chủ chốt như thế đă chính xác chưa???…Chúng ta cần cùng nhau t́m câu trả lời cho thắc mắc khá thú vị này nhé (dù biết cũng… chỉ để bàn tṛn b́nh luận với nhau cho… vui là chính).

- Bạn Hero Dung trananhdung@gmail.com nêu thắc mắc:

“Cán bộ tốt vậy sao Hà Nội (HN) vẫn bị phản ánh là nơi phức tạp về nhiều mặt như văn hóa, xă hội, giao thông, ư thức của người dân vân vân và vân vân... HN là nơi thực hiện bỏ phiếu tín nhiệm đầu tiên trên cả nước, nhưng h́nh như làm chỉ mới trên danh nghĩa th́ phải???”

- Bạn Nguyen langtuxaque2_0_3@yahoo.com nêu một thực trạng ở cơ quan ḿnh:

“ Cần xem người đánh giá là ai. Theo tôi, người đó phải là nhân dân HN mới đúng được, chứ c̣n mấy vị làm trong cơ quan đó tự đánh giá nhau th́ khó chính xác lắm.

Ví dụ như ở cơ quan tôi cuối năm cũng có mục đánh giá lănh đạo theo 4 tiêu chí: Hoàn Thành Xuất Sắc, Hoàn Thành Tốt, Hoàn Thành Nhiệm Vụ, Không hoàn thành nhiệm vụ. Ḿnh đă miễn cưỡng đánh giá sếp ở mức Hoàn Thành Tốt nhiệm vụ, nhưng đến khi nộp cho trưởng pḥng th́ bị ăn mắng và bị bắt phải đánh giá lại ở mức cao nhất là Hoàn Thành Xuất Sắc .... Nên ḿnh nghĩ nếu cứ đánh giá kiểu này th́ khác ǵ làm cho có thôi”.

- Bạn Hoàng Trung hoangtrungdn@gmail.com so sánh rất gọn gàng:

“Haizzz.... Cái này giống học sinh đỗ tốt nghiệp 100%....1 con số quá đẹp...”

- Bạn có địa chỉ nguyenduong79@gmail.com nói đến ḷng tin:

“Theo tôi, nói chung nếu muốn có được sự đánh giá tốt nhất th́ nên lấy ư kiến dân chúng công khai, chứ lấy ư kiến của mấy người bỏ phiếu với nhau th́ đố ai có dám bỏ phiếu đánh giá lănh đạo ḿnh yếu kém đây???? Những người dám nói th́ chắc phải đợi... nghỉ hưu may ra mới nói, chứ c̣n đương chức th́... V́ thế nên tôi nghĩ rằng có lẽ cũng không nên làm kiểu h́nh thức nữa, v́ không thể hiện được thực chất đâu, mà dân lại thêm mất ḷng tin thôi...”

- Bạn nakaijiro@yahoo.com: biết rồi, khổ lắm:

“Tôi nghĩ, không bỏ phiếu th́ người dân cũng biết kết quả rồi: Tất cả đều hoàn thành nhiệm vụ...Nếu có sai sót nhỏ ǵ sẽ rút kinh nghiệm.... Thế th́ nên chẳng phải tổ chức bỏ phiếu???”.

Bạn Ni traitrungthuc87@yahoo.com.vn liên tưởng tới các loại “bệnh” khác:

“Có được những con số đẹp, nhất là về chất lượng cán bộ th́ lẽ ra hơn ai hết mọi cư dân Thủ đô phải vui mừng và tự hào mới đúng. Nhưng khi so sánh với thực tế c̣n biết bao điều khiến dân chưa thể hài ḷng, th́ xem ra con số đẹp lại chưa thể được dân tin. Nhất là tác phong làm việc không chỉ của riêng đội ngũ cán bộ Hà Nội mà là trên cả nước nói chung vẫn “hành là chính”, rồi mới đây nhất là những thông tin chẳng lấy ǵ làm “đẹp” về con số “100 triệu chạy công chức”… Vậy nên có thể nói là tâm lư dị ứng với những con số đẹp vẫn chưa thể được xóa bỏ trong một sớm một chiều trong rất nhiều người dân. Hơn thế nữa, số đẹp quá lại càng dễ đẩy sang những liên tưởng vu vơ tới… “bệnh thành tích”, “bệnh h́nh thức”...

 

Kiểm tra các kiểu “chạy”quá khó

Trước những nghệ thuật chạy đang phổ biến rất mạnh và có hiệu quả khiến người dân mất niềm tin, chán ngán kiểu “hành dân là chính”, ngày 21-1- 2013, tại Hà Nội, Ban Bí thư tổ chức hội nghị toàn quốc tổng kết công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật trong năm 2012.

UB Kiểm tra các cấp sẽ tập trung kiểm tra, giám sát và xử lư đảng viên vi phạm trong việc thực hiện nghị quyết, chỉ về các lĩnh vực tư tưởng chính trị, công tác tổ chức cán bộ, trách nhiệm người đứng đầu các tổ chức đảng, nhà nước, đoàn thể chính trị - xă hội, quản lư sử dụng đất đai, tài nguyên, khoáng sản, quản lư sử dụng ngân sách, vốn, xây dựng cơ bản, lĩnh vực ngân hàng, các hoạt động tư pháp; kiểm tra giám sát, phát hiện, xử lư những tổ chức, cá nhân có biểu hiện về chạy chức, chạy quyền, chạy chỗ, chạy bằng cấp, chạy khen thưởng, kê khai tài sản không đúng quy định.

Cấp ủy và UB Kiểm tra các cấp chủ động hơn trong việc phát hiện dấu hiệu vi phạm để kiểm tra, chú trọng kiểm tra, giám sát các đồng chí cấp ủy cùng cấp và cán bộ diện cấp ủy cùng cấp quản lư; tăng cường giám sát, phát hiện và ngăn ngừa kịp thời cán bộ, đảng viên kịp thời cán bộ, đảng viên có biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống. UB Kiểm tra các cấp phối hợp xem xét các vấn đề nổi cộm liên quan đến các vụ án lớn, tham nhũng, tiêu cực, trách nhiệm của cán bộ lănh đạo.

Đọc hết các nhiệm vụ kiểm tra trên đây, bạn đă thấy cả một núi công việc, không biết làm cách nào Ủy Ban Kiểm Tra làm được. Chỉ nguyên chuyện đất đai, tài nguyên khoáng sản đă bù đầu mọi cơ quan, mọi ṭa án, liên quan đến một số rất lớn các “quan” từ làng đến tỉnh rồi, làm sao giải quyết các vụ khác được đây? Quá khó, khó quá! Các ngài làm được th́ may cho dân chúng tôi quá. Hàng loạt mục tiêu nổ như súng đại liên, chỉ sợ không làm nổi.

Một vụ ở Đà Nẵng đă quá phức tạp rồi

Ngay như một thành phố được coi là tấm gương sáng trên toàn quốc về mặt cai trị, nơi có ông Nguyễn Bá Thanh được coi như quan chức sáng giá nhất và mới được đưa về trung ương làm Trưởng Ban Nội Chính cũng đang xảy ra một vụ thanh tra… tóe lửa. Vụ này hiện c̣n đang “lùng bùng” giữa bên Thanh Tra Chính Phủ và UBND TP Đà Nẵng. Bên nói có thất thoát, bên nói không, rất phức tạp. Chưa biết bên nào thắng bên nào thua. Vụ này chắc sẽ c̣n kéo dài. Ở đây, tôi tạm thời xin tóm tắt rất ngắn gọn sự việc.

Thanh Tra Nhà Nước nói Đà Nẵng làm thất thoát hàng trăm tỉ đồng

Theo kết luận của Thanh tra Chính phủ (TTCP), Thủ tướng đă đồng ư kiến nghị của TTCP kiểm điểm Chủ tịch, các phó chủ tịch UBND TP.Đà Nẵng, các tổ chức và cá nhân có liên quan (thời kỳ 2003 - 2011) theo phân cấp quản lư cán bộ, đă vi phạm quy định về quản lư sử dụng đất đai liên quan đến việc xác định giá thu tiền sử dụng đất; giảm tiền sử dụng đất phải nộp cho các đơn vị và cá nhân gây thất thu ngân sách trên 3.434 tỉ đồng; chấm dứt việc giao đất (bán đất) theo h́nh thức kư hợp đồng chuyển nhượng QSDĐ.

 

Hàng loạt dự án lớn ở Đà Nẵng bị Thanh tra Chính phủ kết luận có sai phạm

Nhiều khu đất được chuyển đổi mục đích sử dụng thấp hơn giá đất thành phố quy định,

gây thiệt hại lớn cho ngân sách

 

 

 

 

Dự án Đa Phước nơi được kết luận có sai phạm

Cơ quan này cũng đề nghị Đà Nẵng thu hồi về ngân sách thành phố hơn 1.486 tỷ đồng đối với các nhà đầu tư do tính thiếu diện tích thu tiền sử dụng đất, xác định giá thu tiền sử dụng đất khi giao đất thấp hơn bảng giá do thành phố ban hành và giá do Hội đồng thẩm định giá đất thành phố tŕnh...; thu hồi về ngân sách thành phố hơn 867 tỷ đồng do giảm 10% cho các nhà đầu tư.

Đà Nẵng khẳng định làm đúng pháp luật

Trong khi đó UBND TP Đà Nẵng đă có phản ứng tức th́. UBND TP khẳng định: việc thực hiện chính sách này là một trong những vận dụng linh hoạt, sáng tạo và hiệu quả của TP. Nhờ vậy mà nguồn thu ngân sách tăng lên hằng năm, đồng thời hạn chế yếu tố trượt giá làm tăng suất đầu tư, có lợi cho ngân sách.

Theo ông Chủ tịch UBND TP.Đà Nẵng Văn Hữu Chiến, UBND TP.Đà Nẵng khẳng định tất cả các trường hợp giao đất cho tổ chức, cá nhân đều được công khai đấu giá và giao quyền SDĐ theo đúng quy định của pháp luật về đất đai vào từng thời điểm..

Ông Chiến c̣n lư giải nhiều vấn đề khác trong kết luận của TTCP mà ông cho rằng lănh đạo TP không đồng t́nh, xin tóm lược những điểm chính. Ông nói, lănh đạo TP làm việc ǵ cũng nghĩ đến nhân dân, v́ quyền lợi người dân, nếu không dám nghĩ dám làm th́ không có Đà Nẵng như hôm nay. Và ông khẳng định: “Đà Nẵng không để thất thoát ngân sách!”. Ông Văn Hữu Chiến c̣n thắc mắc “TP lớn vi phạm đất đai gây thất thoát cả chục ngh́n tỉ đồng nhưng không ai nói đến mà Đà Nẵng lại “được ưu ái” là vấn đề gây bức xúc cho cán bộ và nhân dân TP”.

Ông Nguyễn Bá Thanh đồng ư với phát biểu của UBND TP Đà Nẵng, nhưng ông khuyên: “Chuyện này cứ b́nh tĩnh giải tŕnh lại với thanh tra, giải tŕnh lại với cơ quan chức năng để hiểu và thông cảm với điều kiện của thành phố như vậy”.

Cuộc “chiến” này c̣n đang rất nóng. Chúng ta hăy chờ xem kết luận cuối cùng ai đúng ai sai, ai phải kỷ luật. Trong vụ này liệu văn hóa ḥa cả làng có chỗ đứng không ?

Nói đến chuyện văn hóa ở Hà Nội vào lúc này c̣n khá nhiều vấn đề phức tạp cần phải bàn. Xin để kỳ sau tôi bàn tiếp với bạn đọc.

 

Văn Quang