Doăn Dân

giữa bằng hữu, cuối những năm 1960

 

Lữ Quỳnh

tặng Trần Hoài Thư

 

 

 

 

 

 

 

 

 

          Thời gian qua đă lâu nhưng mỗi lần nghĩ đến Doăn Dân tôi vẫn cảm thấy gần gủi với những kỷ niệm nổi cộm về anh. Thật t́nh cờ vào cuối những năm sáu mươi chúng tôi, Trần Hoài Thư, Doăn Dân, Nguyễn Kim Phượng cùng đoàn 22 đóng tại Gi, tỉnh B́nh Định. Doăn Dân làm việcPḥng 2, Nguyễn Kim Phượng Pḥng 3, Trần Hoài Thư Đại đội Thám kích, tôi Tiểu đoàn Quân y. Nhờ những truyện ngắn đăng trên Bách Khoa dưới mỗi bài chúng tôi ghi Ba Gi, ngày tháng, Thư tôi đă t́m nhau, nhưng cũng phải mất thời gian khá lâu mới gặp mặt.

Doăn Dân quan với vợ bốn con gái. Những đêm ngủ lại đơn vị, tôi thường lái xe qua nhà anh uống trà nghe anh chơi guitar. Chị rất giản dị các cháu đều ngoan. Không nói ra, nhưng tôi biết anh muốn chị sinh một cháu trai, để trong đám trẻ trai gái cho vui, thế lần sau cùng chị sinh một cháu gái nữa. Trong đời sống Doăn Dân nhiều bức xúc. Anh không vui với đời. Thời gian truyện dài Chỗ Của Huệ in ở Sài G̣n, anh thường nói chuyện văn chương với bạn . Anh nói nhà văn Nhật Tiến đang in giúp anh tác phẩm này. anh thấp thỏm chờ đợi. Theo anh,  Nhật Tiến rất thân. (Sau này dịp gặp nhà văn Nhật Tiến ở Calif. tôi hỏi thăm anh mong được biết tin tức về gia đ́nh Doăn Dân, nhưng anh cũng mất liên lạc với họ ngay trước 1975.)

          Doăn Dân nổi tiếng rất sớm. Nhiều truyện ngắn của anh đăng trên các tạp chí văn họcSài G̣n. Trên một trang mục lục Bách Khoa tôi thấy mấy truyện Sương (số 110), Giao Thừa (số 122) của anh, khoảng năm 1959, 60. 

          Một buổi chiều tôi lái xe chở Doăn Dân chạy quanh ngọn đồi lên tháp Bánh Ít thăm Trần Ḥai Thư. Từ ngọn tháp này thể nh́n bao quát cả một vùng từ thị trấn An Nhơn đến quận Tuy Phước. Cảnh quan thật đẹp, thật hiền ḥa. Ngọn núi Kỳ Sơn trước mặt chẳng hùng vỹ hiểm ,nằm đơn độc giữa cánh đồng bạt ngàn mây nước, nhưng cùng bất trắc với Trần Hoài Thư đơn vị anh. Nhiều lần hành quân vào ngọn núi này không chiếm dễ dàng, đă phải để lại nhiều máu đồng đội.Tôi chỉ cho Doăn Dân góc tháp Thư đă dựa lưng ba lên đùi ngồi viết sau những lần nghỉ hành quân.

Tại miền đất này chúng tôi đă những tác phẩm nói lên sự bi thảm phi của chiến tranh, về sự chia ĺa  khốn khổ của những người dân hứng chịu bom pháo ngày đêm, sống  giữa hai lằn đạn không biết đâu kẻ thù !

          Cuốn Chỗ Của Huệ dày khoảng 200 trang, Doăn Dân tặng bạn . Rất khích lệ, anh hẹn sẽ in tập truyện ngắn anh tâm đắc vào năm sau.

          Qua năm 1970 Trần Hoài Thư tự ư rời đơn vị, tôi cũng chuyển về quân y viện. Trong những lần gặp gỡ sau cùng với Doăn Dân đoàn , tôi thấy anh buồn bất mản .

          Anh kể trong dịp đi phép về Sài G̣n lo đám tang người thân trong gia đ́nh, lúc trở ra trả phép bị cấp trên xài xể trễ mấy ngày, anh đă cự nự căi lại. Anh tâm sự, phảitrong hoàn cảnh của ḿnh, t́nh cảm của ḿnh đối với người vừa nằm xuống như thế nào, mới hiểu  được nỗi đau sự khó khăn ḿnh chịu đựng. Chứ c̣n giải quyết sự việc một cách máy móc th́ nói làm ! Sống phải t́nh, sự tương kính, cảm thông nhau chứ.

Ḿnh chấp nhận đi bất cứ đơn vị nào trên bốn vùng chiến thuật !  Tôi biết tính anh thẳng thắn, trung thực, không chịu khuất phục bất cứ áp lực phi nào.

          Sau này Doăn Dân chuyển về Sài G̣n một thời gian, tôi không anh phục vụđơn vị nào. Chỉ biết qua năm 1972, vào mùa , tôi nghe tin anh đổi ra Quảng Trị đúng thời điểm chiến trường nơi đây cùng khốc liệt. Một đoạn đường trên quốc lộ 1 đă nổi tiếng đại lộ kinh hoàng. Không anh đă t́m ra đơn vị mới chưa, nhưng qua báo chí lúc bấy giờ, anh đă bị pháo chết lúc ngồi trên xe qua đoạn đường này. Nhiều trang báo đăng phân ưu gia đ́nh anh. Bằng hữu cùng xúc động, thương tiếc anh, một Doăn Dân nhà văn tài năng, một quan cương trực đă sớm đền nợ nước!

          Những năm tháng sau này thỉnh thoảng gặp người quen , tôi hỏi thăm chị Doăn Dân các cháu, nhưng không ai biết. Chỉ nghe đâu chị bị đau yếu đang sống với các con trong hoàn cảnh khó khăn.

          Khi tôi viết những gịng này th́ các cháu bỏng ngày nào Gi bây giờ tuổi đă ngoài bốn mươi, hẳn đă chồng con đang sống một vùng trời nào, bên này hay bên kia trái đất. Các chú, bạn của ba các cháu, nhà văn Doăn Dân, cầu mong các cháu bất cứ nơi đâu cũng được sống an b́nh, hạnh phúc.

 

LỮ QUỲNH

Bắc Calif., Feb.10-2011.