Bức chân dung về người phụ nữ

Việt Nam trong

CÁNH CHIM TRONG BÃO TỐ

Nguyễn Hoàng Lan

Chắc hẳn mỗi sinh mệnh được sinh ra và có mặt trên cõi đời này đều mang một số phận nhất định mà ta không hề được báo trước. Đó dường như là một quy luật bí ẩn và vô biên mà tạo hóa đã tạo ra. Nhưng thay đổi được số phận của mình hay không lại là một điều hoàn toàn phụ thuộc và niềm tin và sức mạnh của mỗi người. Số phận nằm có thể đã được định sẵn nhưng số phận cũng nằm trong tay ta và chính chúng ta bằng khả năng của mình rất có thể thay đổi được số phận ấy. Nguyễn Thanh Song Cầm – nhân vật chính trong cuốn tự truyện Cánh chim trong bão tố chính là người phụ nữ Việt Nam kiên cường, là cánh chim không biết mệt mỏi giữa bầu trời đầy giông bão đã bay đến bến bờ của bình minh rạng rỡ.

Trong chúng ta những ai đã từng đọc Cánh chim trong bão tố của chị có lẽ phải ngỡ ngàng và nghiêng mình khâm phục trước một nghị lực đầy phi thường đến như thế. Cánh chim trong bão tố làm xúc động lòng người bởi những trang hồi ức về một cuộc đời đầy khổ đau và biến động của một người phụ nữ nhỏ bé sớm chịu nhiều cay đắng tủi nhục. Tập tự truyện gieo vào lòng người niềm tin bất diệt về sự sống, niềm khao khat được sống tốt, sống đẹp không bao giờ có điểm dừng của con người ấy. Đôi lúc ta phải tự thốt lên với chính lòng mình tại sao lại có những sức mạnh phi thường đến thế ?- sức mạnh có thể làm lay chuyển cả số phận, thay đổi nó, biến nỗi đau thành hạnh phúc vô bờ. Nghị lực của Nguyễn Thanh Song Cầm khiến cho mỗi chúng ta phải ngỡ ngàng và cảm động. Cuộc đời thăng trầm của chị và tấm gương vượt lên hoàn cảnh ấy là ngọn lửa sáng rực lan tỏa và xuyên suốt cả cuốn tự truyện. Đó cũng là điều mà chúng ta dễ dàng nhận ra khi đọc những dòng hồi ức đau thương nhưng chưa bao giờ tuyệt vọng của người phụ nữ bền gan bền chí mà cũng rất đỗi bé nhỏ yếu đuối.

Nguyễn Thanh Song Cầm khiến ta liên tưởng đến những người phụ nữ xưa nho nhã, nề nếp. Và hình ảnh ấy cũng phản chiếu bóng dáng những phụ nữ tân tiến hiện đại trong tư tưởng và lối sống. Ở chị có sự hội tụ đầy đủ những phẩm chất tốt đẹp của người phụ nữ truyền thống và hiện đại. Bởi vậy có thể nói tuy Cánh chim trong bão tố chỉ là cuốn tự truyện được viết với mục đích là lời tri ân đến gia đình bè bạn Nguyễn Thanh song Cầm và mong muốn chia sẻ cuộc đời tác giả với bạn đọc nhưng có lẽ ngoài mục đích của tác giả, cũng chính trong tác phẩm ấy đã dựng lên được bức chân dung đẹp đẽ về người phụ nữ Việt Nam phẩm hạnh và đầy nghị lực. Bức chân dung ấy khiến cho những ai đã từng một lần đọc Cánh chim trong bão tố phải xúc động nghẹn ngào và không thể nào quên được.

Có lẽ không ai có thể phủ nhận được rằng Nguyễn Thanh Song Cầm là người phụ nữ có nghị lực phi thường và sức mạnh ý chí không gì có thể lay chuyển được. Đó có lẽ là một trong những vẻ đẹp truyền thống ngàn đời của người phụ nữ Việt Nam từ xưa đến nay. Trong những năm tháng đấu tranh chống giặc ngoại xâm đầy gian khổ hay cả khi đất nước bước vào thời bình với những lo toan cho cuộc sống thường ngày thì chính sức mạnh ấy đã giúp cho không biết bao nhiêu con người dũng cảm đấu tranh và vượt lên nghịch cảnh của số phận. Tác giả cuồn tự truyện Cánh chim trong bão tố cũng là một trong rất nhiều những mảnh đời trên thế gian này phải trải qua nhiêu khổ đau và bất hạnh. Nhưng có lẽ bởi mang trong mình sức mạnh nghị lực và ý chí của người phụ nữ Việt Nam nên chị đã chiến thắng biết bao giông bão và thách thức cuộc đời để giành lấy cho mình niềm hạnh phúc bé nhỏ và trọn vẹn như ngày hôm nay. Cô bé Nguyễn Thị Thanh Cam ngay từ khi chào đời đã cùng mạ trải qua một hoàn cảnh éo le tủi nhục ngay trên đất Quảng Trị quê người. Dường như hoàn cảnh sinh ra ấy đã dự báo cho một cuộc đời đầy sóng gió về sau. Một “tuổi thơ tao tác” ngay giữa thời chiến, một quãng đời con gái thiếu thốn trăm bề và chịu nhiều oan ức, cho đến khi gặp được người chồng rất mực yêu thương mình nhưng vẫn phải trải qua nhiều khổ tâm trên đất khách quê người nhưng trong mọi hoàn cảnh chị luôn cố gắng tạo cho mình những niềm tin và niềm an ủi trong cuộc sống. Có thể nói nghị lực sống của chị là bất diệt. Nguyễn Thanh Song Cầm luôn tin vào những điều kì diệu và nhân bản nhất trên cõi đời này, ở hiền nhất định sẽ gặp lành, sống hết mình và cố gắng không biết mệt mỏi ắt hẳn sẽ được đền đáp. Niềm tin ấy đã tiếp thêm động lực và sức mạnh để chị vượt qua những cơn bão tố tưởng chừng như có thể làm gục ngã con người bất cứ lúc nào. Những ngày tháng khổ cực cùng người mạ tần tảo nắng mưa trên những chuyến đường dài bán buôn mong kiếm miếng cơm qua ngày, hay quãng thời gian tủi nhục và đầy oan ức giữa bốn bức tường thép vẫn không thể nào lay chuyển được ý chí ham sống của người phụ nữ ấy. Không thiếu những lúc chị cảm thấy bi quan và chán nản, thấy mình bé nhỏ và lạc lõng giữa một cuộc đời đầy biến cố nhưng những phút ấy nhanh chóng qua đi để chị tiếp tục với hành trình sống của mình. Cuộc sống tỏ ra bất công quá mức đối với người phụ nữ ấy khi liên tiếp dồn dập những điều không may xảy đến. Cuộc sống với những tai tiếng thế gian đồn đại sau khi ra tù và những hậu quả do khoảng thời gian đầy oan ức ấy mang lại thêm một lần nữa khiến chị điêu đứng lận đận. Con đường học hành tiến thân cũng gặp phải biết bao khó khăn trắc trở nhưng với quyết tâm “không đi được đường thẳng sẽ đi đường vòng” đã giúp Nguyễn Thanh Song Cầm tìm được lối đi riêng cho mình. Và tuy rằng con đường vòng ấy cũng không ít gian khổ thì ý chí mãnh liệt và niềm khao khát tạo dựng được một sự nghiệp để thành công trong cuộc sống đã đẩy lùi mọi sự buồn chán, bi quan, nản lòng.

Khó khăn trong cuộc sống tưởng như chấm dứt và hạnh phúc trọn vẹn dang tay chào đón chị từ khi gặp và kết hôn với người thực sự yêu thương mình. Giáo sư Michimi – đó là người chồng hết lòng yêu thương vợ và là người cha gương mẫu đối với các con. Tình yêu của Michimi là động lực quan trọng nhất đối với Nguyễn Thanh Song Cầm để chi sống những ngày dài trên đất Nhật Bản xa xôi. Làm dâu chốn quê người tuy được gần gũi với người chồng yêu thương nhưng lại không tránh khỏi nỗi nhớ nhà, nhớ quê hương bè bạn và nhất là người mẹ già tần tảo vẫn chưa được sống sung sướng ngày nào. Vượt lên hoàn cảnh chị đã làm tròn được trách nhiệm của một người con dâu thảo và một người vợ hiền. Và khi đứa con mà mình đứt ruột mang nặng đẻ đau bị chứng bệnh khó chữa người mẹ ấy tuy vô cùng đau khổ nhưng chưa bao giờ tuyệt vọng, đã tìm mọi cách lo lắng chữa bệnh cho con không nề hà gian khổ. Thế mới thấy hết quãng đường mà Nguyễn Thanh Song Cầm đã đi qua thật lắm chông gai và biến động. Những bất trắc cuộc đời không biết sẽ còn ập đến từ phía trước nữa không, chỉ biết rằng sức mạnh của ý chí và nghị lực sẽ tiếp tục cùng chị bước qua những thử thách khác. Vì chị chính là cánh chim trong bão tố, cánh chim bay mãi, bay mãi không bao giờ biết mệt mỏi, chỉ mong tìm thấy một điểm dừng nơi bến bờ hạnh phúc.

Cánh chim trong bão tố phác họa bức chân dung người phụ nữ với một nghị lực phi thường và một ý chí mãnh liệt. Nhưng chưa hết – nhân vật chính của tập tự truyện cảm động này còn là một người phụ nữ giàu tình yêu thương và đầy lòng trắc ẩn. Tình yêu thương, đó là món quà quý giá nhất mà tạo hóa đã ban tặng cho con người, là ngọn lửa sưởi ấm những tâm hồn giá lạnh giữa cơn bão tố cuộc đời. Nguyễn Thanh Song Cầm mang trong mình một trái tim dạt dào tình yêu thương, có lẽ đó cũng chính là sự bù đắp mà cuộc đời dành cho chị. Đối với người mẹ hiền một đời lam lũ vất vả ngược xuôi nuôi con khôn lớn thành người, tình yêu thương ấy chứa chan sự kính trọng, biết ơn, đồng cảm, mong muồn được sẻ chia và bù đắp. Đối với Michimi, người chồng trọn tình trọn nghĩa, chị hết sức thấu hiểu và rung động với những cảm xúc ngọt ngào tinh tế. Có thể nói tình yêu giữa Michimi và Nguyễn Thanh Song Cầm là một tình yêu cao cả vượt cả không gian và thời gian, vượt cả môi trường xa lạ của hai xã hội hoàn toàn khác biệt. Trái tim một người con gái Huế nhỏ bé, một thân phận chịu nhiều đau thương tủi hổ mà sao vẫn luôn đập những nhịp đập yêu thương, đã tạo nên sự đồng cảm chân thành với biết bao trái tim con người ? Dòng sông yêu thương của Nguyễn Thanh Song Cầm đã tắm mát những tâm hồn non nớt trẻ thơ, những đứa con đáng yêu của chị. Lớn lên trong vòng tay chở che của bố và tình mẫu tử của mẹ, những đứa trẻ mang trong mình dòng máu Việt Nhật ấy sớm học giỏi, ngoan hiền và có một tâm hồn tươi trẻ. Nhưng nỗi đau của tình mẫu tử lắm lúc lại tưởng chừng như có thể đánh gục được chị. Chứng kiến sự phát triển không bình thường của đứa con trai thứ hai hẳn là một nỗi đau lớn của chị. Với tình thương con không bờ bến, chị đã chạy chữa khắp nơi với mọi phương cách, chỉ mong sao cho con hết bệnh. Chúng ta hãy cứ tin rằng tấm lòng ấy của người mẹ nhất định sẽ được đền đáp.

Tình thương yêu của Nguyễn Thanh Song Cầm quá dạt dào, nó còn được sẻ chia cho biết bao bạn bè anh em. Trong cuộc sống chị là người sống hết lòng, có lẽ vì thế mà luôn luôn được mọi người yêu quý. Từ những bạn bè cùng trang lứa, những người lớn tuổi hơn cho đến những người mà chi quen biết khi ở tù hay trên đất Nhật Bản đều cảm nhận được từ người phụ nữ ấy những tình cảm nhiệt thành, nồng hậu và không ngại ngần đáp lại những thiện cảm tốt đẹp nhất. Thế mới hiểu hết mặc dù cuộc đời Nguyễn Thanh Song Cầm phải trải qua biết bao vất vả đau thương nhưng chị không vì thế mà ích kỉ lại với cuộc đời. Những gì chị có, chị sẵn sàng cho đi không hề luyến tiếc. Luôn sẵn lòng dành tình yêu thương và sự thứ tha cho tất cả, đó là một trái tim thực sự cao cả biết bao.

Một vẻ đẹp đáng ngợi ca nữa của biết bao người phụ nữ Việt Nam hiện đại mà chúng ta cũng bắt gặp ở Nguyễn Thanh Song Cầm đó là niềm đam mê học hỏi, kiếm tìm tri thức tích lũy hành trang cho mình. Từ những ngày niên thiếu cắp sách đến trường cho đến lúc đã có gia đình thì niềm khát khao học hành lập nghiệp của chị chưa bao giờ bị dập tắt. Cũng có lúc con đường học vấn ấy dường như phải bỏ giở giữa chừng do xã hội không ủng hộ hay gặp phải những khó khăn về vật chất nhưng người phụ nữ đam mê tri thức ấy đã kiên quyết dù không đi được đường thẳng thì sẽ đi đường vòng. Ngay cả khi sống trên quê hương chồng dù với muôn vàn xa lạ và bỡ ngỡ thì chị vẫn quyết tâm học tập để hiểu được tiếng nói quê chồng. Đối với người phụ nữ kiên cường ấy có lẽ sự học không bao giờ là chấm dứt. Và cuộc sống cũng không thể nào phụ lòng chị, đã đền đáp xứng đáng cho chị một công việc cao quý – giảng viên một trường đại học uy tín. Cô giáo Song Cầm cho đến bây giờ thực sự là một giảng viên có kiến thức vững vàng và được nhiều sinh viên, đồng nghiệp yêu mến.

Một nghị lực phi thường vượt lên trên mọi hoàn cảnh, một ý chí mãnh liệt khát khao sống tốt đẹp giữa cuộc đời và một trái tim giàu lòng yêu thương, chỉ chừng đó thôi cũng đã quá đủ để vẽ nên một bức chân dung về người phụ nữ Việt Nam trong mọi thời đại. Ở Nguyễn Thanh Song Cầm có sự hội tụ đầy đủ của những yếu tố ấy. Có lẽ khi viết cuốn tự truyện này tác giả của nó chưa bao giờ nghĩ đến điều đó nhưng trong tâm khảm bạn đọc chúng ta không thể nào phủ nhận được điều căn bản dễ dàng nhận ra ấy.

Nguyễn Hoàng Lan