Những Cuốn Vở Học Trò

em trai ra đời tháng hai, bốn bảy (2-1947)

hơn hai tháng sau chúng tôi tản cư

theo móc đó, tôi vừa sáu tuổi

có với Hội An tiếng khóc, giọng cười

và vừa đủ để mon men đến lớp

mái trường nào, không có thể nhớ ra

A, B, C...tôi may vừa biết mặt

trên đất của người sống lẫn lá hoa

chẳng nhớ gì hơn đoạn đời bút mực

ngoài hành lang và cái cartable da

bởi lắm bữa tôi vừa bò vừa đẩy

cái cặp đi cùng cái thú... sa đà

*

cuốn vở đầu đời không hình dung nổi

khi thật tình chưa đủ mức thân quen

nhưng lại nhớ Giáo Khoa Thư khá rõ

đa phần nhờ ba má và ánh trăng

tôi sớm biết lòng từng trang tự túc

màu đất nâu bầm, hằn những rác rơm

cũng có lắm phân chia trong phẩm chất

sậm nhạt mỏng dày lộm cộm nổi gân

vở tự túc, bút lá tre, mực tím...

đã theo tôi trong ngày tháng Tiên Châu

bình hòa mực thường là ve lọ nhỏ

xách tòn ten bởi dây buộc lắm màu

cái nút đậy khởi đầu bằng điên điển

theo thời gian thay cùi bắp bào mòn

cũng có lúc phải quấn thêm giẻ rách

vẫn ngon lành theo chân sáo lon ton

những viên mực hơi nhỏ hơn hạt đậu

tím hay xanh đều đọng bả đen đen

mười ngón tay son mỗi ngày mỗi nhuộm

lem luốc như tuồng cố ý vẽ lên

*

nhờ bán quế tiêu, đôi khi ... buôn lậu

má dành cho một cuốn vở trắng non

giấy kẻ dòng xanh chia đều ô nhỏ

chữ trải lên đây dễ ướm đều dòng

nhưng mãi đến năm hồi cư lén lút

về quê cha mới được thường xuyên

thả nét bút bay trên màu trắng láng

chữ thong dong người cũng hóa rồng tiên

tôi khoái nhất vở cô đầm mặc váy

đội calot trên mái tóc nghiêng nghiêng

cô quá đẹp, không thể nào tả được

môi không cười nhưng gợi mở hồn nhiên

lạ lùng nhất đôi mắt xanh kỳ diệu

tôi đi đâu cũng liếc liếc nhìn theo

cả khuôn mặt như đúc bằng âm nhạc

phả vào tôi, lòng chợt lớn cái vèo

nói xấu hổ nhiều lần tôi ghé miệng

hôn lên cô, gần như khắp mọi miền

kính cẩn nâng niu có hơi kỳ cục

cũng chỉ vì cô lộng lẫy hơn tiên

*

tôi cũng quí vở có hình tennis

ông tây đen đang tung vợt ra đòn

cánh tay trần vun cao nhiều bắp thịt

tóc như hoa từng cụm nhỏ xoăn tròn

vở tennis bìa nhiều màu bắt mắt

tôi ưa dùng màu xám xám như tro

bệnh thích buồn khan hình như đã có

từ năm đầu tiên của kiếp học trò

và về sau, những năm ra Đà Nẵng

tôi đương nhiên thay đổi vở liên miên

nhưng chuộng nhất vở Cyclo, Con Ó

Victoria, Olympique... thường xuyên

mỗi cuốn vở vốn có hương riêng biệt

dù cách trình bày có na ná như nhau

bảng cửu chương bìa sau vô cùng tiện

cho những ai vốn nhét số hơn lâu

khó quên được những ngày tiền khai giảng

bao vở xong xuôi hí hoáy nhãn tên

trò trang trí đã trở thành... dịch vụ

đưa tôi đến gần năm bảy cô em

*

được xem lại đôi ba bìa vở cũ

do thằng em tìm chụp lại chuyển qua

tôi tức khắc gặp tôi thời trẻ nhỏ

thuở từng đứng sau nhất quỉ nhì ma...

muộn quá rồi không còn về được nữa

tuổi thơ ơi, ơi ngày tháng thanh xuân

xin được níu một chút lòng tưởng tượng

để giữ muôn năm từng giai đoạn đến trường

Luân Hoán

sớm mai 14-12-2010, Montréal