Ðêm Nghi Tàm Ðọc Ðỗ Phủ
Cho Vợ Nghe

Phùng Quán
. ngoài trời trăng như tuyết
trắng lạnh đến thấu xương
trong nhà vách trống toang
gió ra vào thỏa thích
hồ khuya sương tịch mịch
trộn nước lẫn cùng trời
con dế chân bờ dậu
nỉ non hoài không thôi...
tựa lưng ghế cành ổi
vai khoác áo bông sờn
tôi ngồi đọc Ðỗ Phủ
vợ vừa nghe vừa đan...

Ðỗ Phủ tự Từ Mỹ
thường xưng già Thiếu Lăng
sinh ở miền đất Củng
cách ta hơn ngàn năm
thơ viết chừng vạn trang
chín nghìn trang thất lạc
người đời sau thu nhặt
còn được hơn nghìn bài
chỉ hơn nghìn bài thôi
nỗi đau dã Thái Sơn
nếu còn đủ vạn trang
trái đất này e chật !

thơ ai như thơ ông
lặng im mà gầm thét
trang trang đều xé lòng
câu câu đều đẫm huyết
thơ ai như thơ ông
kể chuyện mái nhà tốc
vác củi, làm chuồng gà...
đọc lên trào nước mắt !
thơ ai như thơ ông
mỗi chữ đều như róc
từ xương thịt cuộc đời
từ bi thương phẩn uất
dựa tuyết trong đò con
Ðỗ Phủ nằm chết đói
đắp mặt áo bông sờn
kéo hoài không kín gối
ngàn năm nay sông Tương
sóng còn nức nở mãi
khóc chuyện áo bông sờn
đắp mặt Thơ-Chết-Ðói...

giật mình, trên tay vợ
bỗng nảy một hạt sương
hạt nữa...rồi hạt nữa...
tôi nghẹn dừng giữa trang
kéo áo bông che vai
ngồi lặng nghe sương rơi
con dế chân bờ dậu
nỉ non hoài không thôi...

vụng về tôi dỗ vợ:
‘em ơi đừng buồn nữa
qua rồi chuyện ngàn năm
bao nhiêu nước sông Tương’...
miệng nói nhưng lòng nghĩ
ôi thân phận nhà thơ
khác nào thép không rỉ
ngàn năm cũng thế thôi !
đã đi với nhân dân
thì thơ không thể khác
dân : máu lệ khốn cùng
thơ chết : áo đắp mặt
em ôi nếu Ðỗ Phủ
vai khoác áo lông cừu
bụng no đến muốn mửa
viết sao nổi câu thơ
ngàn năm cháy như lửa !
cửa son chiều thịt ôi
ngoài đường xương chết buốt
em ơi nếu Tự Mỹ
nhà ở rộng mười gian
cổng sắt với lầu son
thềm cao đá hoa lát
chắc ông không thể làm
mưa thu mái nhà tốc !
em ơi nếu Thiếu Lăng
cặp kè vợ béo nức
một bước là ngựa xe
đứng đi quân hầu chật
đời nào ông lắng nghe
tiếng gào và tiếng nấc
bà cụ xóm Thạch Hào
gái quê Tân hôn biệt

đã đi với nhân dân
thì thơ không thể khác
dân máu lệ khốn cùng
thơ chết áo đắp mặt
chính vì thế em ơi
nhân loại ngàn năm qua
máu chảy như sông xiết
cũng là để cho thơ
sẽ không còn phải viết :
những Hành qua Bành Nha
vô gia thuỳ lão biệt
cũng là để cho thơ
sẽ không còn ai chết
giữa tuyết, trong đò con
đắp mặt áo bông sờn

đừng buồn nữa...em ơi
chuyện ngàn năm ngàn năm...

Phùng Quán