T. Vấn
Người đi soi cội t́m nguồn
Nghe trong cơ thể hao ṃn khớp xương
(Ngô Tịnh Yên)
Tập
thơ không dày lắm – 20 bài. Như lời tác giả, con số 20
tượng trưng cho tuổi đôi mươi, tuổi
của t́nh yêu. 20 bài Lục Bát khỏa
thân.
Tại sao là Lục
Bát Khỏa Thân ?
Nói
đến Lục Bát, người ta nghĩ ngay đến
hai câu thơ nằm kề.
Câu Sáu là Adam, mở ḷng ḿnh ra, mở cả thân xác ḿnh ra
để đón câu tám – E-và – bước vào cơi Thiên
đường , bước vào lấp cho đầy
chỗ cụt của xương sườn. Cái vần
của Nguồn trong câu
Sáu – Người đi soi cội t́m nguồn –
phải vận với Ṃn trong câu Tám – Nghe
trong cơ thể hao ṃn khớp xương – Cái
mẩu xương bị lấy ra – t́nh nguyện cho
lấy ra – để được bàn tay mầu
nhiệm biến thành kỳ quan tuyệt vời nhất
trong sự nghiệp sáng tạo của Thượng
Đế. Dẫu cho sau đó là cả một nhân loại
dại khờ suốt chiều dài lịch sử
của ḿnh.
Khỏa
Thân là một đất trời trọn vẹn, một
đất trời của thuở hồng hoang trong
vườn địa đàng. Khỏa thân là thực tại bằng xương
bằng thịt của khái niệm T́nh Yêu, là
điều kiện Đủ của nhị nguyên
triết học, của nhị nguyên trời
đất, nhị nguyên âm dương, của nhị nguyên
Trăng và Mật , của nhị nguyên Lục Bát và
Khỏa Thân.Và những nét minh họa của nữ họa
sĩ tiếng tăm Nguyễn thị Hợp. Những
“ .. Giai nhân nằm phơi lơa thể .
Bên Ni phố vắng . . . “ (Phạm Duy ).
Cầm tập
thơ, tôi có cảm tưởng hai người nữ – thi
sĩ và họa sĩ – đang đùa cợt nhân loại
đàn ông chúng tôi, một nhân loại của những tên
đàn ông ngờ nghệch, những tên đàn ông vốn ṇi
t́nh - ai mà không phải ṇi t́nh trừ
phi người ấy không có tim và không có một thân xác . . .
b́nh thường ? – những tên đàn
ông tuy cha mẹ sinh ra nhưng bà mụ cợt nhả lén
đặt một nốt ruồi bên ngực trái ( chỗ
ở của trái tim ) và một nốt ruồi chỗ
khởi đầu của cuộc nhân sinh ba vạn sáu ngàn
ngày ngắn ngủi.
Đùa cợt hơn tất cả là trang b́a. Màu ngồn
ngộn chết người của da thịt , màu
trắng của gối chăn và màu hồng
nhạt của t́nh yêu. Ôi món xa xỉ của những
người đạo đức ( giả ) . Cái
màu sắc tổng hợp ấy đă ám ảnh tôi
từ lúc đủ trưởng thành để nh́n
người nữ bằng con mắt của một
người nam, nghĩa là đă từ lâu lắm rồi -
có thể đă từ nhiều ngàn năm về
trước, thuở chưa có bộ kinh t́nh Kama Sutra ,
Ananga Ranga, hay trường t́nh Tantra – nay hiển hiện
lồ lộ trên trang b́a tập thơ. Những sắc màu
và h́nh ảnh nhảy múa như cây đũa
độc ác mà đầy quyến rũ của Mụ Phù
Thủy.
Làm tôi nhớ đến thuở đầu đời
16 tuổi làm bài thơ vụng dại có nhan đề “
Mụ phù thủy và đôi môi mềm “ đăng trên
Đặc San Xuân trường Trung Học Pétrus Kư
những năm 70 khiến vài thằng bạn choai choai cùng
trang lứa cứ chạy theo hỏi một câu rất “con
nít”: Tại sao phù thủy mà môi lại mềm
được hả mày ? Hỡi ôi cái lũ bạn
đang c̣n cắp sách đến trường để
học hỏi những điều khôn ngoan ấy chưa
đủ . . . ngờ nghệch để hiểu rằng
trên thế gian này duy nhất có một điều
người ta cần sự ngờ nghệch để
hiểu cho đến tận cùng là “ T́nh Yêu “. Vậy th́ làm
sao tôi có thể cắt nghĩa cho chúng hiểu tuy là phù
thủy mà môi vẫn cứ mềm. C̣n mềm hơn
bất cứ môi . . . mềm là đằng khác – môi em
mềm cho giấc ngủ anh thương ( NĐT) –
Thuở ấy, tôi đă nhiều đêm khó ngủ khi
nghĩ đến những đôi môi mềm, nhất là môi
mềm của phù thủy. Bây giờ, những thằng
bạn tôi ngày ấy, chắc hẳn đă đủ “
ngờ nghệch “ để tự ḿnh trả lời cho
câu hỏi “ ngờ nghệch “ năm xưa.
Lần
dở những trang thơ.
Những trang thơ mong manh như những thân xác E-và trong
cơn lốc thời gian âm ỉ. Trang
Thả Lá Đề Thơ bên cạnh một tác
phẩm nhiếp ảnh tuyệt vời của Nhiếp
ảnh gia Hồng Nga ( lại một nữ nghệ sĩ
nữa – tôi tự hỏi ! ). Nh́n giai nhân trong ảnh- rơ
ràng trong ngọc trắng ngà / giữa trời lồ lộ một toà thiên nhiên (
Nguyễn Du ) - tôi liên tưởng ngay đến cái Hữu
Hạn của con người và cái Vô Hạn của
Nghệ Thuật. Rồi đây, một trăm năm sau,
một ngàn năm sau, h́nh hài này, sáng tạo tuyệt vời
của Thượng Đế này, sẽ trở thành cát
bụi, sẽ là hư không. Nhưng bức ảnh nghệ
thuật sẽ bất diệt, sẽ c̣n lại măi măi,
sẽ tươi trẻ măi măi như
Tuổi Xuân ( tên bức ảnh trong tập thơ ) ,
như vào giây phút diệu kỳ trang tuyệt thế
giai nhân từ từ trút bỏ xiêm y , từ từ ngồi
xuống cho người nghệ sĩ ghi lại h́nh
ảnh sẽ được lưu giữ cho nhiều
thế hệ mai sau – miễn là Lịch sử không
đẻ ra thêm những Tần Thủy Hoàng nào
nữa .
Tôi đọc trang
Thả Lá Đề Thơ. “. . . Từ đó . . .trái khôn ngoan đă biến thành trái dại
khờ. Bao kẻ dại khờ đă yêu nhau trên trái
đất này từ ấy đến nay ?
Tôi cũng là một trong những kẻ dại khờ
đó, t́nh nguyện dại khờ . . . vui vẻ dại
khờ . . . “ (Thả
lá đề thơ – Ngô Tịnh Yên )
Thế
ra, tôi đă nghi oan cho cho những nữ nghệ sĩ
khả ái của chúng ta.
Tôi tưởng các vị đùa cợt chúng tôi – một lũ nhân loại đàn ông dại khờ –
Thế ra, tác giả NTY cũng là một trong những
kẻ dại khờ đó. T́nh nguyện
dại khờ. Vui vẻ dại
khờ.
Tôi tưởng …
chỉ có chúng tôi – lũ đàn ông
tội nghiệp – mới là những kẻ dại khờ.
Thế ra, các ḍng sông,
mọi lách nguồn, đều
chảy về một chỗ trũng. Thế ra, những
tư tưởng . . . lớn cũng đều gặp
nhau ở một chỗ rất bé nhỏ nào đó ( ngoài trần gian ngắn ngủi này ).
Đôi ta buộc đất vào
trời
Cho hai người hóa một người mà thôi
( Ngô Tịnh Yên )
Khởi thuỷ là
Thượng Đế. Và sau đó là con người
với h́nh ảnh Thượng Đế. Khởi Thuỷ
là Vườn Địa Đàng với hai con người
khôn ngoan. Và sau đó là Trần gian với những mơ
ước về vườn địa đàng và lũ con
cháu dại khờ. Kể từ bao
giờ, mà những thân xác đầm đ́a mồ hôi
hạnh phúc kia hiểu ra được rằng
:
Đôi ta buộc đất vào
trời
Cho hai người hóa một người mà thôi
(Trăng Mật. Ngô Tịnh yên)
Phải chăng
từ giây phút :
Một trang sách mở kinh t́nh
Đôi ṿng tay
mở tử sinh khôn lường
Phút giây hội ngộ vô thường
Ngh́n năm bốc cháy trên hương phấn người
(Kama Sutra. Ngô Tịnh Yên )
Cho hai
người hóa một người mà thôi. Hay nói
như Trịnh Công Sơn (?) . Tim tôi về trọ giữa buồng
ngực em.
Ngôn ngữ thăng
hoa hay t́nh yêu thăng hoa ? hay
thân xác thăng hoa ? Dường như –
với tôi – Ngô Tịnh Yên đă cho cả ba thăng hoa cùng
một lúc. Với nhân loại ,
sự thăng hoa của thân xác và t́nh yêu trong cùng
một sát na là chuyện không có ǵ mới lạ. Chỉ có điều người ta ngại nói ra.
Qua ngôn ngữ, thi sĩ đă xoá nḥa ranh giới của
trời và đất bằng cái phất tay rất phù
thủy ( với môi mềm lâm râm khấn thần chú: Om Mani
Padme Hum – án ma ni bát di hồng - ).( Theo Giáo Sư Tạ Chí Đại
Trường trong “ Sex và Triều đại “– Tạp chí
Văn Học số 125 và các số kế tiếp – th́ án ma
ni bát di hồng / Om Mani Padme Hum có nghĩa là thanh tịnh:
thân, khẩu,ư nhưng nguyên gốc lại mang h́nh thức
tính dục là “ châu báu nằm trong hoa sen “ , một cách nói
thanh tao hơn của câu : “ cái lingam nằm trong cái yoni”. ).
Lại
nhớ đến năm xưa thuở 17 tuổi. Tôi say mê truyện ngắn “
Tiếng hát lên trời “ của Hoàng Ngọc Tuấn
viết về một nữ ca sĩ lừng danh
đương thời. Trong truyện, nhân vật xưng
tôi ( hay tác giả ) bày tỏ ước
mơ được là gói thuốc Salem nằm trong túi aó
của nàng ca sĩ. Cái ước mơ
thật đáng yêu làm sao. Gần 40
năm từ ngày ấy, nay nàng ca sĩ chắc chắn
không c̣n trẻ nữa. Khuôn ngực
chắc chắn không c̣n đầy như ngày xưa
nữa. Nhưng, nếu tôi
được phép viết lại câu chuyện, tôi cũng
sẽ giữ nguyên ước mơ được là gói
thuốc nằm măi măi trên ngực áo nàng. V́ dẫu cho “ thời gian nhuộm thịt da
ngời” vẫn “ c̣n
đôi xúc giác gọi thời đam mê “ ( NTY ).
T́nh yêu là một
sự kết hợp ( và dâng hiến )
trọn vẹn. Cả thể xác lẫn tâm
hồn. Đă đành là hai trái tim
rung động. Nhưng cả hai thể xác cũng run
rẩy – thật bất hạnh cho những ai không thốt
lên được lời run rẩy – Khi “ phút
yêu mê rờn rợn khắp châu thân “, khi cơn hồng
thuỷ d́m ngập cả vũ trụ, cũng là lúc ḍng
nham thạch phun lên từ ngọn núi lửa đốt cháy
hết nhân loại để muôn vật trở về
lại thuở hồng hoang. Đó là lúc :
Cánh sát na chạm
địa đàng
Đôi ta trôi giữa hỗn mang đất trời
(Uyên ương. Ngô Tịnh yên)
Đó là lúc
đất trời giao hoan để sinh thành ra vũ
trụ với hạt giống t́nh yêu nẩy mầm từ
chỗ sâu kín nhất của tâm hồn và chỗ sâu kín
nhất của thể xác:
Kiếp xưa của
đất là trời
Nên đôi ta phải
biết yêu
Cho hai thân thể sớm chiều tương tư
(Hài Hoà. Ngô Tịnh Yên)
Từ “ cho hai người hóa một
người mà thôi “ đến “ cho hai thân thể
sớm chiều tương tư “ nếu tính
theo thời-gian-không-trọng-lượng th́ chỉ là
khoảnh khắc của một sát-na – cái khoảnh
khắc không thể đo lường được
bằng bất cứ dụng cụ hi-tech nào của
đương đại. Nhưng so chiều dài của
một nhân loại có sinh có diệt, có hợp có tan, sinh
rồi diệt, diệt rồi sinh, hợp rồi tan, tan
rồi hợp , th́ – quả thật –
tiến tŕnh từ “hoá một người mà thôi” cho
đến “ hai thân thể sớm chiều tương
tư “ là một chiều dài có thể xuyên suốt nền
văn minh hỗn mang cho đến điện tử
rồi từ điện tử lại trở về
hỗn mang. Về không gian, đó là một tiến tŕnh
vừa vượt khỏi những giới hạn quy
ước về đất và trời, về thiên đàng
và địa giới, vừa thu gọn trọn vẹn
trong một khoảng vừa đủ cho “ chân run? Mắt liếc? Tay gh́? Môi
trao?”:
Người nghệ
sĩ - qua nghệ thuật – đă
nâng cái trần tục (?) lên thành cái thoát tục, nâng cái
hữu hạn trần gian lên thành cái vô hạn vũ
trụ, nâng cái ngắn ngủi phút giây lên thành cái thiên thu
vạn kiếp. . .
Lại
giật ḿnh soi bóng ḿnh trong gương. Những món tóc bạc
đă bắt đầu xuất hiện. Hai bên
đuôi con mắt loáng thoáng những dấu chân chim. Một
cảm tưởng mơ hồ rằng sinh lực của
ḿnh cũng đă hao ṃn đi theo năm
tháng. Vụt qua trong trí nhớ một câu
chuyện buồn đọc đâu đó.Câu chuyện
về đôi vợ chồng ǵa. Để kỷ
niệm 50 năm ngày cưới, thay v́ tổ chức
tiệc tùng mời khách khứa đến tham dự, th́
ông bà quyết định ngồi bên nhau ôn lại quăng
đời chung từ những ngày
họ c̣n lén cha lén mẹ hẹn ḥ.
H́nh ảnh vợ
chồng già – hai mái đầu bạc trắng – trong
buổi chiều vàng lặng lẽ giữa khu vườn
đầy hoa vàng lặng lẽ, rất lặng lẽ ngồi
bên nhau ôn lại những năm tháng cũ, từ những
ngày xanh cho đến những ngày vàng. Chợt một con gà
trống từ đâu xao xác chạy đến nhảy lên
lưng con gà mái. Rồi những âm thanh gù gù.
Cụ bà đưa mắt lén nh́n cụ ông.
Cũng vừa lúc bắt gặp cụ ông
cũng đang đưa mắt nh́n ḿnh. Hai bàn tay nhăn nheo hiểu ư xiết chặt cùng
với hai tiếng thở dài . . . năo nuột.
Lục
Bát như cô gái vừa đẹp, vừa duyên dáng mặn mà
nhưng cũng khá là đỏng đảnh. Lần đầu tiên
đến với thơ, người ta tưởng
chừng như dễ dàng chinh phục được nàng
Lục Bát. Nhưng không phải vậy.
Càng lưu luyến với thơ, càng thấy rằng khó mà đến gần được
cái hồn của Lục Bát . Cái mà Thi sĩ Luân Hoán gọi
là “ uyên nguyên căn bản”. Từ
xưa tới nay có bao nhiêu người làm thơ, nhưng
chạm tay được vào Lục Bát
– theo tôi – không hẳn là có nhiều. Với tôi, Ngô Tịnh
Yên chỉ cần kiễng chân lên
một chút nữa là có thể với tới
được cái hồn Lục Bát mà nhiều
người làm thơ thèm khát. Trong tập 20
bài này, có những bài mà duyên nữ tính bộc lộ rất
rơ nét, từ vần điệu đến câu chữ.
Bằng vào cảm quan của một kẻ thuộc . . .
ṇi t́nh, tôi nhận ra ngay cái nét nữ kia.
Thí dụ như bài Hôn:
Yêu nhau yêu cái răng khôn
Lỡ mai răng lệch biết hôn chỗ nào
Yêu cái răng khểnh thấp cao
Nếu như răng lệch chỗ nào ḿnh hôn
Đă yêu đâu sợ mất c̣n . . .
Răng
long đầu bạc vẫn hôn như thường
(Hôn. Ngô Tịnh Yên)
Có những bài lại nhẹ nhàng mộc mạc ư
nhị như Ca dao :
Chỉ tại con mắt lá dăm
Nên tằm mới chịu ăn nằm với dâu
C̣n tôi có tại ǵ đâu
Cũng đ̣i bắt chước theo dâu với tằm
. . . . . . . . .
chỉ tại cái nết không
chừa
thế nên trúc cứ lẳng lơ với mành
c̣n tôi gỉa bộ vô t́nh
cũng đ̣i bắt chước trúc mành lăng nhăng
. . . . . . . . .
ghét tôi cũng chẳng ăn nhằm
trăm dâu cứ đổ đầu tằm là xong
(Trăm dâu cứ đổ
đầu tằm. Ngô Tịnh Yên )
Làm nhớ đến
câu Ca Dao đọc lên nghe như da thịt có gai
: Kim chích vô thịt th́ đau, thịt chích vô
thịt nhớ nhau trọn đời.
Một
tập thơ có 20 bài, mà được đến như
thế, tưởng cũng là . . . hơi nhiều.
Anh bạn thân họ
Đặng gởi cho tôi tập thơ Ngô Tịnh Yên
với hàng chữ trên trang đầu : “
Gởi T.Vấn đọc chơi để biết
rằng ḿnh cũng đang Trăng với Mật”. Hôm sau,
tôi gởi lại cho anh vài hàng trong bức điện thư, đại ư tập thơ đă gây
cho tôi một ấn tượng khá mạnh mẽ. Tôi
cũng đùa với anh đôi câu về Trăng
với chả Mật. Chúng tôi đều” cùng một
lứa bên trời lận đận “, vừa vượt
qua ngưỡng cửa ngũ thập tri thiên mệnh
được vài năm. Đam mê c̣n nguyên vẹn đó , nhưng con đom đóm chỉ sáng
ngàn đêm vui ( thơ NTY ). Tôi cũng đưa tập
thơ cho nàng và bảo em hăy
đọc đi để nghĩ về Trăng
với Mật của chúng ḿnh.
Ôi
cuộc sống hàng ngày với những thói quen đều
đặn và . . . đều đặn. Đôi lúc, những thói quen đều
đặn ấy đă che lấp đi cái “
chất sống “ đích thực của đời
sống. Cuối cùng, dường như chúng
ta chỉ sống với những thói quen, dù tẻ nhạt.
Chúng ta ít khi sống đời sống đích thực mà
lẽ ra chúng ta không nên để vuột khỏi tay, dù một giây, trong cuộc nhân sinh
ngắn ngủi này.
Chỉ cho
đến lúc, những thói quen hàng ngày ấy bị phá
vỡ, th́ e rằng có quá . . . muộn chăng. Tôi muốn
nói đến cả những thói quen t́nh cảm và . . . ân ái vợ chồng.
Lục Bát Khỏa Thân, trong một chừng
mực nào đó, đă gợi cho tôi nhớ rằng, ḿnh nên
chú ư hơn nữa tới những ǵ đằng sau thói quen
đều đặn ấy.
. . . H́nh như,
với Lục Bát Khỏa Thân, các tác giả – thi sĩ,
hoạ sĩ, ảnh sĩ – đă tiếp tay làm cho
Trăng của chúng tôi sáng hơn, mật của chúng tôi
ngọt hơn, dù không cần phải có món văn
chương thi-hoạ-h́nh xa xỉ này , trăng mật
của chúng tôi vẫn cứ là trăng mật. Dù biết
sẽ đến một ngày “ thời gian nhuộm
nẻo đi về “ ( NTY ), nhưng biết đâu,
nếu chúng tôi cứ siêng năng niệm câu thần chú
của thi-sĩ-phù-thủy” trói thời gian lại
bằng dây ái t́nh “ th́ . . .
Biết đâu . . .