Quán “bánh xèo Cây Đa”       

Mang Viên Long

Quán “bánh xèo Cây Đa” không viết bảng hiệu, không quảng cáo um sùm trên báo hay đài, không o bế hình thức sang trọng; nhưng cái tên “bánh xèo Cây Đa” đã dược mọi người biết đến từ nhiều năm nay, lúc nào cũng đông khách đến! Không biết cái tên “bánh xèo Cây Đa” có do ai đã đặt trước đây hay không, nhưng, tôi quen gọi vì  Cây Đa cổ thụ rất đặc biết bên kia đường, mà từ thuở còn rất nhỏ tôi đã nhìn thấy, và thường ghé chơi dưới bóng mát như chiếc dù khổng lồ, có từng đám rễ chằng chịt như những con trăn đeo bám rất ngộ nghỉnh, mỗi lần có dịp đi ngang qua con đường nầy để lên khu nhà thờ Kim Châu. Chỉ cần hẹn nhau “bánh xèo Cây Đa” là tức khắc hiểu ngay địa chỉ…

         Qua khỏi chiếc cầu ngắn có tên “cầu Sạp” (vì trước đây cầu làm bằng những tấm tre đan, còn có tên “thường gọi” là Cầu Xéo), bên kia đường là Cây Đa cổ thụ từ nhiều trăm năm, quán nằm đối diện, thấp xuống dưới mặt đường gần nửa mét! Dọc theo hiên nhà phía trước và bên cạnh là mấy chiêc bàn thấp, ghế nhựa hay gỗ dài; có thể ngôi từ mười lăm đến hai mươi người!

Một góc phía hiên nhà trước là một dãy gồm mười chiếc lò than hồng, mười khuôn đúc, với chiếc bàn thấp chứa các khay thịt bò, trứng, tôm thịt, giá, dầu mỡ, rau sống, ớt tỏi, bánh tráng, nước chấm, chén đũa…Người đàn bà cần mẫn, và linh hoạt “điều khiển” mười chiếc khuôn đúc không ngớt tay, nhưng vẫn không kịp bánh cho khách ngồi chờ. Phụ việc tiếp khách bưng dọn, phục vụ, là người chồng vui tính, và cô con gái xinh xắn!

Ăn bánh xèo cần nhất là nước chấm và rau sống: Ở đây có ba loại nước chấm dành cho khẩu vị mỗi người. Nước mắm trong ớt tỏi thơm, nước mắm đục, và nước chấm đậu tương. Riêng dĩa rau sống, được trộn với nhiều lọai rau, dưa leo,  trông rất “bắt mắt”, không hạn chế!

           Tôi vốn là khách hàng “quen mặt” của quán từ nhiều năm nay, nên khi vào - chỉ tìm một chỗ, ngồi chờ, một lát, là có dĩa bánh xèo nóng, bánh tráng, rau sống y như mình cần! Một “khẩu phần”như vậy của tôi chỉ mười lăm ngàn, ăn no. Có tiền thì đưa ngay, chưa có tiền, hôm sau trả, chẳng sao! Tôi vẫn thường “tiếp đãi” món đặc sản nầy mỗi khi có quý “khách thập phương” ghé thăm, hay hẹn “thư giản” với bạn văn thơ mỗi chiều có mưa lai rai, buồn! Ở đây, thỉnh thoảng, tình cờ tôi gặp lại được những người bạn thời tóc còn để chởm, thời trung học, mà hơn nhiều chục năm không có dịp gặp lại! Cũng ở đây, tôi gặp những người bạn quen mặt mà không biết tên, ngồi chung bàn, vừa ăn vừa trò chuyện thân tình như anh em…Bánh xèo khuôn nhỏ (to bằng chiếc dĩa trung bình) là đặc sản của Bình Định. Vào mùa mưa lạnh lẽo, món “bồi dưỡng” bình dân của nhiều gia đình là bánh xèo. Cả nhà quây quần bên lò lửa rực than hồng, vừa được sưởi ấm, vừa nhắc kể đủ  thứ chuyện vui, để chờ từng chiếc bánh…ra lò! Bánh nóng, vừa thổi vừa ăn, ăn hoài không thấy ngán!. Thuở trước, sau khi ngâm, gút gạo, là công đoạn xay thành bột nhuyễn, khá mệt! Nhà nào không sắm được chiếc cối đá, thì sang nhà hàng xóm xay nhờ. Hai chị em tôi vẫn thường được phân công về vụ xay bột nầy. Ngày nay, trong thị xã lắm nhà có cối xay máy, chỉ tốn vài ngàn đồng, trong vài phút là có soong bột mang về…

Tại đây, nhà thơ Trần Viết Dũng và bằng hữu từ thượng nguồn sông Côn đã đôi lần ghé lại, rất “khoái”. Người bạn văn đồng nghiệp từ Huế vào thăm, đã cùng thức món “đặc sản” nầy, vừa nhâm nhi chai “Lão Tửu Bầu Đá”, mà cho rằng “bữa tiệc quê không bao giờ quên!”. Và, sau cùng, nhóm thân hữu AN hễ có chút tiền nhuận bút rủng rỉnh, là “hú” nhau đến bánh xèo Cây Đa lai rai cho hết…Quán nhỏ, ấm cúng, gần gũi nên đôi lúc cũng cảm thấy “nhớ” cái không khí vui vui ấy, mối lúc “thất nghiệp”, nên tôi vẫn thường ghé lại…để “ăn cho đõ buồn”!

           Có tháng tôi vắng đến hơi lâu vì đi xa, lúc vừa thấy dáng tôi bước vào quán, người vợ đã kêu lên: “ Trời ơi! lâu rồi không thấy cậu?”. Người chồng cười: “ Ổng đi du lịch mà!”. Tôi ngồi xuống một góc quán, thân tình: “Đi Saigon khám bệnh chứ tiền nong đâu mà du lịch đại ca? Mới về, đã nhớ bánh xèo rồi…”. Có lẽ, tôi “nhớ” cái khung cảnh thân tình, đầm ấm của quán. Nhớ những câu chuyện tào lao vui vui với người chủ. Và, đôi khi, nhớ bạn hiền đã bao lần cùng ngồi quán với mình, những ngày Đông năm ấy! Tôi ghé lại quán bánh xèo Cây Đa, ngoài thưởng thức món bánh nóng ngon, rẻ, còn để cho vơi bớt nổi buồn cô độc…Ăn uống cũng là một cách để “giải sầu” được chăng?

            Có một lần, vợ chồng nhà văn Nguyễn Lệ Uyên ra QN thăm bà con, ghé lên AN thăm tôi, đã phone hẹn: “Ghé lại bánh xèo Cây Đa nhé!”. Tôi vội lên, đã thấy vợ chồng ông ta và vợ chồng người cháu ở TP đang ngồi với mấy dĩa bánh xèo vàng, hấp dẫn.  Ngồi vào ghế, tôi hỏi: “Sao ông biết dịa chỉ nầy?”. Ông cười, chỉ vợ chồng người cháu (vốn là giáo viên): “Nhờ thổ địa nầy đây…”. Chúng tôi cùng ăn bánh xèo, trò chuyện - cho đến khi bụng căng đầy, “không thể chứa được nữa”, nhưng chưa hết một trăm ngàn đồng! Cô cháu cười: “Vậy là chiều nay ế cơm rồi!”.

           Khách đến bánh xèo Cây Đa đủ thành phần: học sinh, sinh viên, giáo viên, hiêu trưởng,. giám đóc, công nhân. nông dân (…) bởi vì, không gian yên vắng, thoải mái - chỉ có mười ngàn, mười lăm ngàn cũng có một bữa bánh xèo no nê, ngon lành rồi! Giống như đã được sống ở quê nhà mình, một thời…

           Bánh xèo, món đặc sản bình dân rất “văn hóa” dành cho tất cả mọi người, nhất là trong những tháng mùa đông, hay giá lạnh, rất ít tốn kém mà rất vui, bạn ạ!…

MANG VIÊN LONG